Astronomi su otkrili veliki, polumesečasti oblak molekularnog vodonika, udaljen 300 svetlosnih godina. Ovaj oblak, nazvan Eos, predstavlja prvi molekularni oblak otkriven posmatranjem dalekog ultraljubičastog svetla. Njegovo otkriće može promeniti naše razumevanje međuzvezdanog materijala.
Ogroman objekat koji se skrivao u relativnoj galaktičkoj blizini Sunčevog sistema konačno je otkriven u svojoj ogromnoj, nevidljivoj slavi. Astronomi su pronašli oblak molekularnog vodonika, osnovnog gradivnog bloka svega u Univerzumu, na ivici Lokalnog mehura prostora. Ovaj oblak je prvi put otkriven posmatranjem sjaja dalekog ultraljubičastog svetla.
Otkrivači su oblak nazvali Eos, po antičkoj grčkoj boginji zore. Astrofizičar Blejksli Burkhart sa Rutgers univerziteta u SAD-u izjavio je da je ovo prvi molekularni oblak otkriven posmatranjem dalekog ultraljubičastog zračenja molekularnog vodonika. „Podaci su pokazali sjajne molekule vodonika detektovane putem fluorescencije u dalekom ultraljubičastom spektru,“ dodao je Burkhart.
Kada gledate u noćno nebo, zvezde i planete izgledaju kao sjajni dijamanti rasuti po baršunu. Iako se vidi mnogo svetlosti, međuzvezdani prostor nije prazan. Tanjurasti molekularni materijal lebdi između zvezda, ponekad se okupljajući u oblake veće gustine.
Ovaj materijal je ono iz čega se rađaju zvezde, ali ga je teško uočiti kada nije okupljen u obliku magline. Zvezde su veoma svetle, dok je sjaj koji emituje međuzvezdano okruženje veoma slab. Postoje načini da se to detektuje; na primer, svetlost koja prolazi kroz oblak može se suptilno promeniti.
Jedna teorija o materiji u međuzvezdanom prostoru sugeriše da je možda izbegavala detekciju. Jedan od najpopularnijih tragova koje astronomi traže je ugljen-monoksid, koji je pružio mnogo informacija o međuzvezdanom okruženju. Međutim, šta je sa oblacima koji nemaju mnogo ugljen-monoksida?
Burkhart i njeni saradnici su primenili drugačiji pristup, analizirajući javno objavljene posmatranja prikupljena od strane južnokorejskog ultraljubičastog teleskopa STSat-1. Vodonik čini oko 90 procenata vidljivog Univerzuma po atomima i 73 procenta po masi. Molekularni vodonik fluorescira u dalekom ultraljubičastom spektru kada je izložen ultraljubičastom svetlu zvezda, pa su istraživači fokusirali svoje napore na traženje jakog zračenja povezanog sa ovom interakcijom.
To ih je dovelo do Eosa, omogućivši im da mapiraju njegovu veličinu i oblik. Oblak je otprilike polumesečast i ima prečnik od oko 80 do 85 svetlosnih godina. Unutar tog kontura, sadrži oko 2.000 solarnih masa vodonika, što predstavlja oko 36 procenata ukupne mase oblaka.
Ako bismo mogli da ga vidimo golim okom na noćnom nebu, Eos bi bio 40 puta širi od punog Meseca. Tim je utvrdio da se materijal unutar oblaka verovatno isparava zbog zvezda oko njega, proces poznat kao fotodisocijacija. Isparava se brzinom od oko 600 solarnih masa na milion godina i biće potpuno nestao za oko 5,7 miliona godina.
To nije dugo, na kosmičkim vremenskim skalama. „Kada gledamo kroz naše teleskope, zatičemo cele solarne sisteme u procesu formiranja, ali ne znamo u detalje kako se to dešava,“ kaže Burkhart. „Naše otkriće Eosa je
