Istraživačka grupa koju je predvodio Johanes Miler sa Instituta za praistorijsku i protoistorijsku arheologiju Univerziteta Kil, Nemačka, bacila je svetlo na živote ljudi koji su živeli pre više od 5.600 godina u blizini Kosenivke u Ukrajini.
Objavljeno 11. decembra 2024. u časopisu otvorenog pristupa PLOS ONE, istraživači predstavljaju prve detaljne bioarheološke analize ljudske ishrane sa ovog područja i daju procene o uzrocima smrti pojedinaca pronađenih na ovom lokalitetu.
Ljudi povezani sa neolitskom kulturom Cucuteni-Tripilla živeli su širom istočne Evrope od otprilike 5500. do 2750. godine pre nove ere. Sa do 15.000 stanovnika, neka od njihovih mega-lokacija spadaju među najranija i najveća naselja nalik na gradove u praistorijskoj Evropi.
Uprkos ogromnom broju artefakata koje je Tripilja ostavila za sobom, arheolozi su pronašli vrlo malo ljudskih ostataka. Zbog ovog odsustva, mnogi aspekti života ovih drevnih ljudi su još uvek neotkriveni.
Istraživači su proučavali naselje u blizini Kosenivke, Ukrajina. Sastoji se od nekoliko kuća, ovo mesto je jedinstveno po prisustvu ljudskih ostataka.
50 fragmenata ljudskih kostiju pronađenih među ostacima kuće potiču od najmanje sedam osoba — dece, odraslih, muškaraca i žena, možda nekada stanovnika kuće. Posmrtni ostaci četiri osobe takođe su teško izgoreli. Istraživači su bili zainteresovani da istraže potencijalne uzroke ovih opekotina, kao što su slučajni požar ili retki oblik pogrebnog obreda.
Spaljeni fragmenti kostiju uglavnom su pronađeni u centru kuće, a prethodne studije su pretpostavljale da su stanovnici ovog mesta poginuli u požaru kuće. Istražujući komade kosti pod mikroskopom, istraživači su zaključili da je do gorenja verovatno došlo brzo nakon smrti.
U slučaju slučajnog požara, istraživači sugerišu da su neke osobe mogle umreti od trovanja ugljen-monoksidom, čak i ako su pobegle iz kuće.
Prema radiokarbonskom datiranju, jedna od osoba je umrla oko. 100 godina kasnije. Smrt ove osobe se ne može dovesti u vezu sa požarom, ali je inače nepoznata. Dve druge osobe sa nezalečenim povredama lobanje postavljaju pitanje da li je i nasilje moglo da ima ulogu.
Pregled nalaza ljudskih kostiju u Tripolju pokazao je istraživačima da je manje od 1% mrtvih kremirano, a još ređe sahranjeno u kući.
Dok kosti mogu pomoći arheolozima da spekulišu kako su drevni ljudi umrli, ovi ostaci nam takođe mogu pomoći da razumemo kako su živeli. Analizom ugljenika i azota prisutnih u kostima – kao i u žitaricama i ostacima životinja pronađenih na lokalitetu – istraživači su utvrdili da meso čini manje od 10% ishrane stanovnika.
Ovo je u skladu sa zubima pronađenim na lokalitetu, koji imaju tragove istrošenosti koji ukazuju na žvakanje zrna i drugih biljnih vlakana. Da se ishrana Tripila sastojala uglavnom od biljaka podržava teorije da se stoka u ovim kulturama prvenstveno koristila za đubrenje polja i mleka, a ne za proizvodnju mesa.
Katharina Fuchs, prva autorka studije, dodaje: „Skeletni ostaci su pravi biološki arhiv. Iako će istraživanje tripilskih društava i njihovih životnih uslova u najstarijim zajednicama nalik na gradove u istočnoj Evropi ostati izazovno, naš ‘slučaj Kosenvika’ jasno pokazuje da čak i mali fragmenti kostiju su od velike pomoći.
„Kombinovanjem novih osteoloških, izotopskih, arheobotaničkih i arheoloških informacija, pružamo izuzetan uvid u živote – a možda i smrti – ovih ljudi.“
