Opšta anestezija omogućava milionima pacijenata svake godine da se podvrgnu operacijama za spasavanje života dok su u nesvesti i bez bola. Ali 176-godišnji medicinski proizvod koristi moćne lekove koji izazivaju strah od štetnih efekata na mozak – posebno ako se koriste u velikim dozama.
Novi nalazi objavljeni 10. juna u časopisu Američkog medicinskog udruženja (JAMA), međutim, podržavaju raniju studiju koja ukazuje da anestezija nije opasnija za mozak pri većim dozama nego pri manjim dozama, prema istraživačima.
Nova studija izveštava o rezultatima multicentričnog kliničkog ispitivanja na više od 1.000 starijih pacijenata koji su bili podvrgnuti operaciji srca u četiri bolnice u Kanadi. Istraživači u ovim bolnicama, u partnerstvu sa kolegama sa Medicinskog fakulteta Univerziteta Vašington u Sent Luisu, otkrili su da količina anestezije koja se koristi tokom operacije nije uticala na rizik od postoperativnog delirijuma – stanja koje može doprineti dugoročnom padu kognitivnih sposobnosti.
„Zabrinutost da opšta anestezija šteti mozgu i izaziva rane i trajne postoperativne kognitivne poremećaje je glavni razlog zašto starije osobe izbegavaju ili odlažu procedure koje poboljšavaju život“, rekao je Majkl S. Avidan, MBBCh, dr Sejmor i Rouz T. Braun Profesor anesteziologije i šef Katedre za anesteziologiju na Vašingtonskom univerzitetu.
„Naša nova studija doprinosi drugim ubedljivim dokazima da veće doze opšte anestezije nisu toksične za mozak. Uklanjanje obmanjujuće i sveprisutne poruke da opšta anestezija izaziva kognitivne poremećaje imaće velike implikacije na javno zdravlje pomažući starijim osobama da donesu mudre izbore u vezi sa osnovnim operacijama. , koji će promovisati i održavati zdraviji život“.
Doza primenjene anestezije je istorijski bila pažljivo izračunata ravnoteža između premalo i previše. Davanje neadekvatne količine dovodi pacijente u opasnost da dožive intraoperativnu svest. Uprkos napretku u anesteziji, oko jedan od 1.000 ljudi i dalje doživljava nenamerno buđenje tokom operacije, a da ne može da se pomeri ili ukaže na svoj bol ili uznemirenost. To može dovesti do patnje i doživotne emocionalne traume.
„Dobra vest je da se uznemirujuća komplikacija intraoperativne svesti može pouzdanije sprečiti“, rekao je Avidan, stariji autor studije.
„Kliničari za anesteziju sada mogu sa sigurnošću da primenjuju dovoljnu dozu opšte anestezije, obezbeđujući marginu sigurnosti za nesvesnost, bez brige da će to dovesti u opasnost mozak njihovih pacijenata. Praksa opšte anestezije bi trebalo da se promeni na osnovu sve većeg uverljivog dokaza.“
Prethodne manje studije su sugerisale da bi prevelika anestezija mogla biti kriva za postoperativni delirijum, neurološki problem koji uključuje konfuziju, promenjenu pažnju, paranoju, gubitak pamćenja, halucinacije i zablude, između ostalih simptoma. Česta postoperativna komplikacija koja pogađa oko 25% starijih pacijenata nakon velikih operacija, delirijum može biti uznemirujući za pacijente i članove porodice. Obično je privremena, ali je povezana sa dužim intenzivnom negom i boravkom u bolnici, drugim medicinskim komplikacijama, upornim kognitivnim padom i većim rizikom od smrti.
Da bi proučavali uticaj minimiziranja anestezije na postoperativni delirijum, Avidan i kolege su prethodno sproveli sličnu kliničku studiju na više od 1.200 starijih hirurških pacijenata u Barns-jevrejskoj bolnici u Sent Luisu.
Istraživači su koristili elektroencefalogram (EEG) za praćenje električne aktivnosti u mozgu pacijenata tokom velikih operacija i prilagodili nivoe anestezije kako bi sprečili supresiju moždane aktivnosti, što se smatra znakom preteranog nivoa anestezije. Otkrili su da smanjenje administracije anestezije nije sprečilo postoperativni delirijum.
Da bi proširio rezultate svog kliničkog ispitivanja u jednoj bolnici, Avidan je sarađivao sa Alainom Deschampsom, MD, Ph.D., profesorom anesteziologije na Universite de Montreal u Montrealu, i timom kanadskih kliničkih istraživača, kako bi sproveli multicentrično ispitivanje uključujući pacijente u četiri bolnice u Kanadi — u Montrealu, Kingstonu, Vinipegu i Torontu.
Ovo randomizovano kliničko ispitivanje uključilo je 1.140 pacijenata koji su bili podvrgnuti hirurškim zahvatima na srcu, visokorizičnim procedurama sa visokom stopom postoperativnih komplikacija. Otprilike polovini pacijenata je anestezija prilagođena na osnovu električne aktivnosti u mozgu, a druga grupa pacijenata je dobila uobičajenu negu bez EEG praćenja.
Prva grupa je bila izložena skoro 20% manje anestezije od druge grupe i takođe je imala 66% manje vremena sa potisnutom električnom aktivnošću mozga, ali u obe grupe, 18% pacijenata je doživelo delirijum u prvih pet dana nakon operacije. Pored toga, dužina boravka u bolnici, učestalost medicinskih komplikacija i rizik od smrti do godinu dana postoperativno nisu se razlikovali između pacijenata u dve studijske grupe.
Međutim, skoro 60% više pacijenata u grupi koja je primala manje anestezije imalo je neželjene pokrete dok su hirurzi radili, što je moglo negativno da utiče na operacije.
„Razmišljanje je bilo da duboka opšta anestezija prekomerno potiskuje električnu aktivnost mozga i izaziva postoperativni delirijum“, rekao je Avidan.
„Uzeti zajedno, naša dva klinička ispitivanja, uključujući skoro 2.400 visokorizičnih starijih hirurških pacijenata u pet bolnica u Sjedinjenim Državama i Kanadi, odagnavaju zabrinutost da veće doze opšte anestezije izazivaju neurotoksične troškove. Delirijum je verovatno uzrokovan drugim faktorima nego opšta anestezija, kao što su bol i upala povezana sa operacijom.
„Buduća istraživanja bi trebalo da istraže druge načine za sprečavanje postoperativnog delirijuma. Ali sada možemo sa sigurnošću da uverimo naše pacijente da mogu da zahtevaju i očekuju da budu nesvesni, nepokretni i bez bolova tokom hirurških procedura, bez brige da će opšta anestezija oštetiti njihov mozak.“
