Oklopno odelo iz bronzanog doba, jedno od najstarijih te vrste, konačno se dokazalo nekih 3.500 godina nakon što je iskovano.
Odelo je otkriveno 1960. godine nakon osujećenog pokušaja pljačke u bogato opremljenoj grobnici za palog ratnika, iskopanoj na arheološkom nalazištu u blizini sela Dendra u južnoj Grčkoj.
Smatra se da je jedno od najstarijih kompletnih oklopnih odela evropskog bronzanog doba, panopija Dendra, kako je postala poznata, zbunila je arheologe u 60-ak godina od kada je pronađena.
Potpuno netaknut, izgledao je solidno, ali rani eksperimenti sa replikama sugerisali su da nije pogodan za upotrebu u dugim bitkama. Dakle, da li je odelo bilo čisto ceremonijalno ili samo za one koji su se u bitku vozili u kočijama, pitali su se arheolozi?
Nije tako, prema novoj studiji istraživača koji su imali grupu od 13 marinaca iz Oružanih snaga Grčke da testira odelo u 11-satnoj simulaciji uslova bitke koja je ponovo kreirana iz istorijskih tekstova. Otkrili su da bi odelo Dendra bilo „potpuno kompatibilno sa upotrebom u borbi“ i zahtevima rata.
Istorijski rekonstruktori će poludeti zbog napora istraživača. Oni su izvukli informacije o ratovanju i taktici bitke u staroj Grčkoj iz dobro prihvaćenog prevoda Ilijade, dugačke pesme o poslednjim mukama Trojanskog rata, koji se odigrao oko 1300. do 1200. pre nove ere.
„Pošto iz grčkog kasnog bronzanog doba nisu sačuvani istorijski izveštaji ili opisi u vezi sa obimom i upotrebom oklopa tipa Dendra, okrenuli smo se ključnom – i jedinom – detaljnom ranom izveštaju o ratovanju, bici i pojedinačnoj borbi: Homerovom epskom izveštaju od 10 dana u Trojanskom ratu, Ilijada“, objašnjavaju istraživači u svom objavljenom radu.
Tim je analizirao tekst i pregledao drugu literaturu, tražeći detalje o okruženju na bojnom polju, koliko su obično trajale svakodnevne bitke u Trojanskom ratu, šta su ratnici jeli i pili, kao i vrste manevara, borbene tehnike i oružja koje se obično koristilo.
Oni su ovo kombinovali sa objavljenim sedimentološkim i geomorfološkim podacima koji lociraju poslednje bitke Trojanskog rata na niskom području od 4 kvadratna kilometra (1,5 kvadratnih milja) močvarnih ravnica u blizini reke Skamander, koja je okruživala grad Troju.
Oni su procenili da bi se ratnici u kasnijim fazama Trojanskog rata borili u junu na temperaturama od 24–29 °C (75–84 °F) i znojili se u relativnoj vlažnosti od 70–85 procenata. Dnevne vojne operacije su verovatno trajale 11 sati nakon tipičnog doručka od suvog hleba, kozjeg sira, maslina i crnog vina.
Na osnovu izveštaja o trojanskim bitkama, tim je takođe ustanovio da su zaraćene strane neprestano napadale, povlačile se, oporavljale, osvajale zemlju i povlačile se – borbena aktivnost koja liči na ono što danas možemo nazvati intervalnom vežbom visokog intenziteta.
Sve ovo, kako bi se „kreirao protokol za simulaciju borbe koji replicira svakodnevne aktivnosti koje su izvodili elitni ratnici u kasnom bronzanom dobu“, pišu fiziolog za vežbe Andreas Flouris sa Univerziteta u Tesaliji u Grčkoj i njegove kolege.
Na kraju, zahvaljujući iscrpljujućim naporima marinaca u replikama Dendra odela, tim je otkrio da oklop ne bi ograničio borbenu sposobnost ratnika ili izazvao ozbiljan pritisak na nosioca.
Iako priznaju da Ilijada možda ne pruža tačan prikaz taktike borbe grčkih mikenskih ratnika, to je „nesumnjivo“ najbolji izveštaj sa kojim moramo da radimo.
„Naši rezultati podržavaju ideju da su Mikenjani imali tako snažan uticaj u istočnom Mediteranu, barem delimično kao rezultat njihove tehnologije oklopa“, zaključuju Flouris i kolege.
„Ovo bi takođe moglo pomoći da se baci preko potrebno svetlo na jednu od najstrašnijih prekretnica u istoriji: kolaps civilizacija istočnog Mediterana iz bronzanog doba pred kraj 2. milenijuma pre nove ere; vreme razaranja i preokreta koje je obeležilo početak doba od gvožđa“.
Studija je objavljena u PLOS ONE.
