Dve žene koje su delile jedan grob u centralnoj dolini Rone od svoje smrti pre otprilike 6.000 godina možda su bile prisiljene da se zadave do smrti u uverenju da će njihova žrtva doneti prosperitet njihovoj agrarnoj zajednici.
Ako je tako, njihova brutalna ubistva mogu biti daleko od jedinstvenih, predstavljajući praksu koja je odjeknula daleko širom Evrope, kroz kameno doba hiljadama godina.
Tim istraživača predvođen Erikom Krubezijem, antropologom sa Univerziteta Paul Sabatier u Francuskoj, koji je otkrio ostatke 1980-ih, opisao je 20 primera zakopanih ostataka otkrivenih na 14 iskopanih mesta koja nose slične znakove onoga što bi se moglo protumačiti kao ritualno žrtvovanje.
Razlika između impulsivnog nasilja i kulturnih činova natprirodne razmene je daleko od jasne, ostavljajući arheolozima da pronađu tragove za manje razlike u položaju sahrane, konstrukciji groba i okolnim artefaktima.
Čak i tada, ta priča je u najboljem slučaju interpretacija filtrirana kroz moderno sočivo. Većina istraživača ima tendenciju da pretpostavi da su ritualna ubistva uglavnom bili primeri onoga što je poznato kao „žrtva za zadržavanje“, gde su robovi, žene ili drugi članovi porodice ubijani da bi pratili privilegovanog člana zajednice u zagrobni život.
Ipak, ne govore sve kosti iste tragične priče. Iako su dokazi u prilog malobrojni, postoje sumnje da bi grobovi pronađeni u blizini žrvnja razbijenih za sreću i ostaci stoke mogli da sadrže žrtvu izabranu da stekne naklonost za bogatu žetvu.
U slučaju para žena pronađenih u jami 69 na lokalitetu arheoloških iskopina u blizini francuske komune Saint-Paul-Trois-Chateauk, položaji njihovih tela u odnosu na treću ženu koja je zakopana pored njih bili su dovoljni da se postave pitanja .
Dok je treća žena ležala na vidiku, njena dva saputnika u smrti ležala su van vidokruga ispod ivice jame. Jedna joj je bila položena na leđa, a komadić žrvnja sada leži na njenoj lobanji. Druga je bila licem nadole, sumnjivo savijenih nogu.
Vraćajući se godine propadanja i postmortem kretanja, činilo se da su žrvnjevi zaglavljeni između tela i nadvišenja jame.
Takva odstupanja u položaju i stilu sahrane pozivaju na sve vrste nagoveštaja, možda nijednu tako užasnu kao mogućnost da su jedna žena, ako ne i obe, još uvek bile žive kada su stavljene na svoje mesto – vezani vratovi i udovi, stisnuti grudi i tela iskrivljena da bi izazvala smrt od gušenja.
Nije prvi put da istraživači razmišljaju o tome da li su ljudi umirali na tako jeziv način u kamenom dobu. Mezolitske kamene umetnosti koje krase zidove pećine Addaura u južnoj Italiji predstavljaju ljudska tela savijena i vezana na način koji podseća na ovaj metod samodavljenja.
„Činjenica da je žena bila ometana žrvnjem i nadvišenjem jame za skladištenje, zajedno sa mogućnošću kravate koja povezuje njene gležnjeve sa vratom, podržava hipotezu o naslagama dok je još bila živa“, pišu istraživači.
Noge vezane ligaturama (verovatno konopcem ili sličnim) povezanim sa njenim vratom, možda se polako zadavila do smrti.
Koliko god da je pretpostavka mračna, sam grob pruža nekoliko dodatnih tragova.
Iako je oblikovana tako da liči na jamu koja se obično koristi za skladištenje robe radi lakšeg pristupa u stanu, rupa nije sadržala nijedan od uobičajenih znakova da se koristi u ovu svrhu. Bila je obložena slamom, nije sadržavala zalutalo seme i nije imala ništa od tipičnog ugljenisanja koje bi ukazivalo na dezinfekciju, što sugeriše da je njegova sličnost sa jamom za skladištenje u najboljem slučaju površna.
Tragajući dalje u sličnim mestima okupacije u ravnici Rone za uporedivo devijantnim sahranama, tim je identifikovao devet muškaraca, sedam žena i četvoro dece na 14 različitih lokacija koje datiraju još od 5400. godine pre nove ere u današnjoj Češkoj Republici. Desetak tela pronađeno je u jamama dizajniranim da liče na neku vrstu skladišta hrane.
„Na 10 lokacija na kojima možemo tačno da definišemo širi arheološki kontekst davljenja ligatura ubistava, postaje očigledno da ove pojave nisu povezane sa konvencionalnim pogrebnim mestima u klasičnom smislu te reči“, piše tim, tvrdeći da bi svi mogli biti znaci isti ritual bio je rasprostranjen.
S obzirom da su dve žene iz Saint-Paul-Trois-Chateauka procenjene da su umrle tek 3500. godine pre nove ere, praksa ritualnog davljenja u vezi sa agrarnim verskim verovanjima možda je postojala širom Evrope iz kamenog doba tokom najmanje dva milenijuma.
Otprilike u to vreme mesta širom Evrope, koja su se dugo koristila za rituale, postala su ukrašena megalitskim strukturama isklesanim u steni i transportovanim preko pejzaža bez malog napora.
Možda šapat o davno izgubljenom religioznom identitetu koji je prethodio poput Stounhendža ostaje u grobovima muškaraca, žena i dece čiji je sopstveni dah zadavljen pre milenijuma.
Ovo istraživanje je objavljeno u časopisu Science Advances.
