Medijski izveštaji o krizi biodiverziteta i onome što istraživači tvrde da se kvalifikuje kao događaj masovnog izumiranja uglavnom se fokusiraju na velike ekološke efekte. Topljenje ledenih pokrivača, teški vremenski događaji, suše, gubitak staništa i šumski požari dominiraju naslovima. Isto važi i za nevolje velikih ikoničnih životinja — orangutana, gorila, polarnih medveda, nosoroga, slonova, pangolina.
Male životinje ne dele često u centru pažnje. To uključuje gmizavce. Sa više od 12.000 vrsta, ova uglavnom niskoprofilna grupa kičmenjaka je bogatija vrstama od svake od sledećih grupa: sisara, ptica i vodozemaca. I mnogi gmizavci igraju važne, ali uglavnom nepoznate uloge u ekosistemima, kao što su zmije koje kontrolišu vrste štetočina ili krokodili kao predatori.
Nedavni globalni pregled otkrio je da je više od 20% vrsta gmizavaca u opadanju i u opasnosti od izumiranja. Ovo je slično procentu ugroženih sisara, vodozemaca i ptica.
Kornjače, krokodili i, posebno u Africi, kameleoni i zmije su vrste gmizavaca kojima najviše preti izumiranje. Pored efekata gubitka staništa i klimatskih promena, neke vrste gmizavaca imaju veliku vrednost u trgovini kućnim ljubimcima, što dovodi do žetve divljih jedinki. Neke vrste južnoafričkih kornjača, kameleona, opasanih guštera i zmija malog tela preovlađuju u trgovini kućnim ljubimcima, što dovodi do krivolova na žive životinje.
Mi smo herpetolozi koji smo deo tima koji je upravo objavio novu knjigu u kojoj se procenjuju svi 401 južnoafrički autohtoni kopneni reptili i povezani napori za očuvanje. Metode koje smo koristili striktno su pratile protokole Međunarodne unije za zaštitu prirode (IUCN). To znači da su nalazi snažniji od prethodnih procena i verovatnije predstavljaju pravi status očuvanosti južnoafričkih gmizavaca.
Iako postoje neke dobre vesti, ovo je nadoknađeno nalazima paralelne studije, koju smo koautori sa drugima.
Otkrilo je da su mnoge vrste ugroženih reptila neadekvatno očuvane u formalno zaštićenim područjima. Jedan od razloga za ovu neusklađenost je taj što mnoge od ugroženih vrsta imaju male geografske opsege van zaštićenih područja; drugi je da se gmizavci generalno ne uzimaju u obzir kada se planiraju zaštićena područja. Dakle, neke vrste uopšte ne postoje ni u jednom zaštićenom području.
Na primer, sungazer, južnoafrički gušter koji je veoma tražen u zanatima kućnih ljubimaca i muthija (tradicionalne medicine)—i koji se ne razmnožava u zatočeništvu—ne javlja se ni u jednom zvanično zaštićenom području.
Sićušna geometrijska kornjača se takođe ne pojavljuje u formalno zaštićenim područjima. Njegova populacija nestaje zbog gubitka staništa. Istrebljenje jednog od malih guštera na travnjacima u Južnoj Africi, Istvudovog dugorepog sepsa, takođe može biti rezultat toga što se ne pojavljuje ni u jednom zvanično zaštićenom području. Njegovo pašnjačko stanište se polako pretvara u plantažu borova.
Pozitivan nalaz ove nove procene očuvanja je da je procenat ugroženih južnoafričkih reptila zapravo niži (7,6%) od globalnog proseka. Ovo je takođe niže od prethodnih procena za gmizavce u Južnoj Africi, pošto su IUCN-ovi protokoli za procenu primenjeni rigoroznije nego ranije.
Južnoafrički gmizavci verovatno prolaze bolje od onih u nekim drugim delovima sveta jer postoje mnoge aktivne mere očuvanja i prilično (9% ili 108.000 km²) južnoafričkog zemljišta je pod zaštitom. Globalni prosek je ponderisan mnogo ozbiljnijim pretnjama u oblastima gde staništa nisu tako dobro zaštićena kao u Južnoj Africi, kao što su jugoistočna Azija, centralna Afrika i centralna Južna Amerika.
Tvrdimo da je važno da se potrebe za očuvanjem južnoafričkih gmizavaca integrišu u šire planiranje očuvanja. Mnogi južnoafrički gmizavci imaju male geografske domete i stoga su podložni gubitku staništa, što može brzo povećati pretnju od izumiranja.
Redovne procene očuvanja, kao što su one dokumentovane u našoj novoj knjizi i paralelnoj studiji koja je gore pomenuta, takođe su ključne za isticanje relevantnih problema očuvanja južnoafričkih gmizavaca.
