U Litvaniji je 1. maja stupio na snagu zakon o desovjetizaciji javnog prostora koji zabranjuje promovisanje totalitarnih i autoritarnih režima i njihove ideologije, kao i novu proceduru za demontažu ili zamenu javnih objekata koji krše ovu zabranu.
Zakonom, koji je Seima Litvanije usvojio u decembru 2022. godine, biće dozvoljeno uklanjanje simbola totalitarizma i autoritarnosti sa javnih prostora – spomen obeležja, drugih spomenika, kao i naziva ulica, trgova i drugih javnih objekata.
Prema zakonu, zabrana će se odnositi na bilo koji oblik komemoracije ili prikazivanja osoba, simbola ili informacija koje promovišu totalitarne i autoritarne režime i njihove ideologije, napominje litvanski Seimas.
Zabrana se ne odnosi na muzeje, arhive, biblioteke prilikom organizovanja izložbi, informisanja javnosti o totalitarnim i autoritarnim režimima i njihovim posledicama, korišćenja takvih predmeta i informacija u svrhe obrazovanja, nauke, stručne umetnosti i kolekcionarstva.
Litvanski centar za istraživanje genocida i otpora, kao i opštinske vlasti, procenjivaće javne objekte za propagandu totalitarnih ili autoritarnih režima i njihovih ideologija.
U svakom slučaju demontaže objekta sovjetske ili totalitarne propagande, prvo svoje mišljenje mora dati međuresorna komisija, koju će činiti devet članova delegiranih iz različitih institucija i organizacija.
Nakon toga, odluku o demontiranju objekta donosi generalni direktor Centra za istraživanje genocida i otpora.
Pre toga je u Litvaniji bila predviđena samo administrativna odgovornost za demonstraciju, distribuciju i propagandu simbola nekih totalitarnih i autoritarnih režima. Međutim, nakon što je Rusija započela veliki rat u Ukrajini, mnoge opštine su preuzele inicijativu da demontiraju statue, spomenike i druge simbole sovjetskih vojnika.
