Demokratska partija socijalista (DPS) kupila je softver uz pomoć kojeg je uparivala matične brojeve građana sa njihovim profilima na društvenim mrežama ili podacima na internetu, kako bi uticala na njihove političke stavove u vreme predizborne kampanje za predsedničke izbore 2018. godine, prenose Vijesti.
“Vijesti” su u posedu obimne dokumentacije koju su državni revizori izuzeli tokom finansijske kontrole partije 2019. godine, a svedoči o ugovoru sa mađarskom kompanijom “Big data analytics” o nabavci softvera, što im je u testnoj fazi omogućilo da prepoznaju i utiču na političke stavove oko 40.000 građana…
Državna revozorska institucija (DRI), kako je zvanično saopšteno “Vijestima”, sa tim je upoznala i nadležnu Agenciju za zaštitu ličnih podataka (AZLP).
Ta institucija, ipak, nije kontrolisala tada vladajući DPS i moguću zloupotrebu ličnih podataka – matičnih brojeva destina hiljada građana.
U odgovoru redakciji, pozivaju se na mišljenje institucije iz 2015. godine, prema kojem se Zakon o zaštiti podataka o ličnosti “ne primenjuje na obradu ličnih podataka od strane Facebook INC, pa Agencija nije nadležna za tumačenje i primenu stranog zakonodavstva…”.
Tada najjača vladajuća partija, kako pišu u internoj korespondenciji, konstatuje da su softver uspešno testirali u predsedničkoj kampanji 2018. godine, na 40.000 građana.
Tada je na izborima pobedio njihov kandidat Milo Đukanović.
DPS nije odgovarao na pitanja “Vijesti”.
DPS je, kao naručilac posla, potpisao ugovor sa mađarskom firmom “Big data analytics” iz Budimpešte. Predmet je “izrada i instalacija softvera za bazu podataka o glasačima sa društvenih mreža (Social Voter Database)”, “pružanje konsultantskih usluga naručiocu kako bi ovaj softver mogao da primeni i da počne da ga koristi na pravilan način”.
Ugovor je vredan najmanje 60.000 eura.
Mađarska firma obavezala se i na “dostavljanje podataka opisanih u Aneksu I na osnovu raspoloživih informacija o glasačima iz njihovih aktivnosti na društvenim medijima”.
Prema tom dokumentu u koji “Vijesti” imaju uvid, sistem će se graditi oko “Baze podataka o glasačima sa društvenih mreža”.
“To će biti centralno čvorište koje će sadržati sve podatke koje možemo da skupimo o glasačima. Baza podataka o glasačima sa društvenih mreža predstavljaće Vaš najširi pristup našoj bazi podataka, gde mi pružamo mogućnost da eksportujemo sve naše podatke u Vaše sopstvene sisteme”, navodi se, pored ostalog, u opisu projekta koji je “Big data analytics” ponudila DPS-u kroz ugovor.
Istovremeno, od te partije tražila je da im dostavi ime, godine starosti, mesto ali i matične brojeve birača.
Mađarska firma ugovorom je garantovala da će rezultati (“skorovi”) na dva nivoa “predstavljati tačno ono što želite”.
“Kao prvo, vi ćete editovati, odnosno modifikovati skorove na ‘Interfejsu za editovanje skorova’. To Vam omogućava da izaberete postove i stranice, kao i da definišete njihovu težinu, odnosno značaj u građenju skorova…Druga garancija je Vaš pristup individualnim skorovima u modulu ‘Profili pojedinačnih glasača na više nivoa”, gde možete da kopate duboko, i dobijete sve informacije koje se nalaze u bazi podataka individualnih glasača…Moći ćete da vršite pretragu pojedinaca po imenu, imaćete pristup konkretnim postovima i interakcijama…”, stoji u ugovoru.
“Vijesti” nisu uspele da dođu do kontakta firme ili osoba u “Big data analytics”.
Prema dokumentaciji, IT sektor DPS-a izvestio je poslovnog direktora te partije da su “uslovi iz ugovora sa mađarskom kompanijom ‘Big data analytics’, koji se odnose na plaćanje druge fakture, ispunjeni u potpunosti”.
On u dopisu precizira da je “testna faza novog sistema uspešno okončana”.
“Za predsedničke izbore smo uspeli da pribavimo procenu za oko 40.000 osoba. U narednom periodu se nastavlja rad na poboljšanju sistema i kreće se sa realizacijom sledeće faze ugovora. Molim Vas da na osnovu ugovora isplatite fakturu 2, u iznosu od 21.000 evra…”, navodi se u dopisu.
Kembridž analitika, firma za analizu podataka, koja je radila sa izbornim timom Donalda Trampa za 2016. godine i pobedničkom kampanjom za Bregzit, prikupila je podatke sa miliona profila američkih glasača sa Fejsbuka, u jednom od najvećih slučajeva curenja podataka tog tehnološkog giganta, i koristila ih kako bi izgradila moćan softverski program za predviđanje i uticanje na izbore, navode Vijesti.
Firma je koristila lične podatke uzete bez odobrenja početkom 2014. godine da bi izgradila sistem koji može profilisati pojedinačne glasače, kako bi ih targetirala personalizovanim političkim reklamama.
U decembru 2022. godine, Meta, matična kompanija Fejsbuka, pristala je da plati 725 miliona dolara kako bi rešila sudski spor u okviru grupne tužbe koja je optuživala da je dozvolila Kembridž analitici i ostalim trećim stranama pristup privatnim informacijama korisnika i obmanjivala korisnike o svojim praksama privatnosti.
Godine 2018. prvi put testiran je softver, kako tvrde iz Demokratske partije socijalista. To je učinjeno, piše, u susret predsedničkim izborima na kojima je pobedio Milo Đukanović.
Iz DPS-a dopisom obaveštavaju da su “testirali” oko 40.000 građana
Kako navode Vijesti, iz DPS-a nisu odgovorili na pitanja kada su potpisali ugovor sa mađarskom firmom “Big data analytics”, šta je predmet tog ugovora i koliko dugo su bili u ugovornom odnosu sa tom kompanijom.
Bez odgovora su i pitanja u vezi sa projektom mađarske firme za DPS, specifikcijom i performansama softvera, podacima koje je uparivao, tokom kojih izbornih ciklusa…
Nisu odgovorili ni da li su podaci crnogorskih birača izlazili van Crne Gore i da li je DPS time kršio pravo na privatnost birača.
