Istraživači Stanford Medicine pronašli su mehanizam iza jednog od najčešćih simptoma dugog COVID-a – kratkog daha. Problemi sa disanjem nakon COVID-19 uzrokovani su stanjem poznatim kao fibroza pluća, kada oštećena pluća formiraju ožiljno tkivo, što otežava širenje i kontrakciju pluća.
Dugi slučajevi COVID-a mogu biti ozbiljno iscrpljujući i otporni na lečenje, rekla je Gerlinde Vernig, doktor medicine, docent patologije, koji je vodio studiju. Što je još gore, funkcija pluća može nastaviti da opada, čak i bez nove infekcije COVID-19. Novo istraživanje tima, objavljeno u Proceedings of the National Academi of Sciences, ukazuje na ono što se dešava u plućima da bi izazvalo fibrozu: preteranu aktivnost gena koji regulišu upalu i imune odgovore.
Ovo otkriće pruža nadu da bi jednog dana ciljani lekovi mogli da intervenišu kako bi ugušili gene koji stoje iza oštećenja, nešto što već testiraju u studijama na miševima, rekao je Vernig.
„Ovo je bio produžetak našeg rada sa hroničnom plućnom fibrozom“, rekao je Vernig. Prethodno su Vernig i njene kolege sprovele istraživanje koje je pokazalo da je disregulacija određenih imunoloških procesa izazvala fibrozu u plućima. Vernig se zapitao da li se nešto slično dešava u plućima ljudi sa dugim COVID-om.
Tim je počeo posmatranjem uzoraka plućnog tkiva pet pacijenata sa COVID-19 koji su imali simptome bolesti – kao što je kratak dah – tokom jednog ili više meseci. Pluća ljudi koji su imali simptome nakon infekcije SARS-CoV-2 (virusom koji izaziva COVID-19) izgledala su kao pluća ljudi sa završnom stadijumom plućne fibroze, rekao je Vernig.
Analizom pojedinačnih ćelija iz uzoraka tkiva pacijenata, naučnici su takođe uočili sličnosti u obrascu proizvodnje RNK – što može nagovestiti celokupnu funkciju ćelije – između uzoraka tkiva dugih pacijenata sa COVID-om i uzoraka pacijenata sa plućnom fibrozom.
„Videli smo isti obrazac u svim uzorcima pluća kod ljudi“, rekao je Vernig. Kao i kod drugih infekcija pluća, početna infekcija COVID-19 u plućima je pokrenula zapaljen proces. Međutim, u slučaju dugotrajnih pacijenata sa COVID-om, imunološka disfunkcija nastavlja da traje dugo nakon što virus nestane – slično onome što se dešava kod hronične plućne fibroze.
U svom prethodnom istraživanju, Vernig je pokazala da se plućna fibroza karakteriše povećanjem proizvodnje inflamatornog markera zvanog interleukin-6 u plućima, koji je povezan sa hroničnom upalom i formiranjem ožiljaka. Štaviše, kod plućne fibroze, ćelije koje formiraju ožiljke zvane fibroblasti povećavaju proizvodnju proteina nazvanog CD47, koji sprečava imuni sistem da drži fibroblaste pod kontrolom, što znači da se ožiljno tkivo ne kontroliše. Istraživači su takođe primetili povećanje proteina zvanog pJUN, koji je ključni promoter formiranja ožiljaka.
Da bi testirali da li fibroza pluća može biti čvrsto povezana sa infekcijama COVID-19, posmatrali su fibrozu pluća kod miševa zaraženih virusom sličnim SARS-CoV-2 i otkrili značajno povećanje fibroze i imunološke disfunkcije. „Ćelije urođenog imuniteta polude nakon te infekcije“, rekao je Vernig, misleći na deo imunog sistema koji čini prvu liniju odbrane od patogena.
U modelu miša koji je projektovan da bliže predstavlja ljudsku biologiju, istraživači su pokazali da, kada su miševi zaraženi SARS-CoV-2, ožiljci u plućnom tkivu su se povećali, kao i nivoi interleukina-6, CD47 i pJUN. Postojala je i svetla strana ovih eksperimenata. „Kada smo radili iste eksperimente, ali smo blokirali CD47 i Il-6, videli smo vrlo malo fibroze“, rekao je Vernig. „Ovo nagoveštava moguće tretmane dugog COVID-a koji uključuju lekove koji sprovode ciljane imunološke blokade.“
