Porodična istorija virusa mogla bi pomoći naučnicima da identifikuju koji sojevi imaju potencijal da postanu takozvana bolest X koja uzrokuje sledeću globalnu pandemiju.
Nova studija objavljena u Molecular Biologi and Evolution identifikovala je 70 linija virusa – grupa srodnih virusa – koje predstavljaju najveći rizik. Malo je verovatno da će virusi iz drugog genetskog porekla izazvati veliki broj infekcija kod ljudi, pokazuje istraživanje.
Nalazi će podržati tekuće napore za praćenje i pripremu za buduće pandemije, uključujući usmeravanje razvoja vakcine i dijagnostike, kažu stručnjaci.
Bolest X je generički termin koji koristi Svetska zdravstvena organizacija da predstavlja hipotetički, neidentifikovani patogen koji bi mogao predstavljati značajnu pretnju ljudima.
RNK virusi nose svoje genetske informacije kao RNK, struktura slična DNK. Oni izazivaju mnoge bolesti, uključujući običnu prehladu, COVID-19 i boginje, i odgovorni su za većinu epidemija, ili globalnih pandemija, u novijoj istoriji.
Praćenje RNK virusa u životinjskim populacijama može pomoći da se identifikuju oni koji će se najverovatnije pojaviti i brzo širiti kod ljudi. Međutim, ogroman broj u opticaju čini ovo izuzetno izazovnim i skupim.
Istraživački tim koji je predvodio Univerzitet u Edinburgu pratio je lozu, ili porodično stablo, 743 različite vrste RNK virusa da bi pratio kako su evoluirali, uključujući sve vrste za koje je trenutno poznato da inficiraju ljude.
Istraživači su uporedili razvoj striktno zoonotskih virusa — onih koji se šire sa životinja na ljude, ali ne i između ljudi — sa virusima koji se prenose ljudima, koji se mogu širiti unutar ljudske populacije.
Nalazi su pokazali da virusi koji se mogu širiti unutar ljudske populacije obično evoluiraju odvojeno od strogo zoonotskih virusa.
Virusi koji se prenose ljudima često se pojavljuju kada se srodni virusi iz iste loze već mogu širiti između ljudi.
Strogo zoonoza virusi istorijski nisu doveli do epidemija u ljudskoj populaciji. Čini se da postojanje bliskog rođaka koji može zaraziti ljude, ali se ne širi između njih, ne povećava rizik od epidemijskog potencijala.
Istraživački tim upozorava da još uvek postoji šansa da bi sledeća pandemija mogla da dođe kao rezultat striktno zoonotskog virusa — kao što je ptičiji grip — ili potpuno novog virusa. Međutim, nalazi nude put koji će pomoći da se pojednostavi nadzor nad bolešću X među ogromnim brojem postojećih RNK virusa.
„Izgleda da virusi bez pravog porekla ne izazivaju epidemije. Od potencijalno ogromnog broja virusa sisara i ptica u cirkulaciji, trebalo bi da se koncentrišemo na one koji su povezani sa postojećim ljudskim virusima sa epidemijskim potencijalom. Ovo istraživanje sužava potragu za sledeća bolest X enormno“, kaže profesor Mark Vulhaus.
