Istraživači sa planine Sinai identifikovali su ključni pokretač poremećaja krvnih sudova poznatog kao fibromuskularna displazija (FMD) koji pogađa do 5% odrasle populacije i može dovesti do visokog krvnog pritiska, srčanog udara ili moždanog udara.
U studiji objavljenoj 13. septembra u Nature Cardiovascular Research, tim je rekao da promene u genu UBR4 igraju važnu ulogu kao ključni pokretač FMD. Oni su sugerisali da bi otkriće moglo biti važan korak ka razvoju terapijskog pristupa za poremećaj.
„Iako je fibromuskularna displazija prvi put prepoznata pre više od 80 godina, do sada se vrlo malo znalo o njenim uzrocima, patobiologiji ili mogućem lečenju“, kaže Džejson Kovačić, MD, Ph.D., profesor medicine (kardiologije) na Icahn-u Medicinski fakultet na planini Sinaj i viši autor studije.
„Kreiranjem prvog modela miša stekli smo kritičan uvid u procese koji pokreću FMD, uključujući ulogu gena za kodiranje proteina UBR4 i povezanu supermrežu ekspresije gena koja reguliše vaskularnu funkciju u telu.
Fibromuskularna displazija uključuje abnormalni rast ćelija u zidovima arterija, uključujući karotidne, bubrežne i koronarne arterije. Iako svako može razviti ovo stanje, ono ima izrazitu seksualnu pristrasnost, pogađajući žene u oko 90% slučajeva. Za razliku od drugih vaskularnih bolesti kao što je ateroskleroza, FMD nije uzrokovan nakupljanjem plaka, a mnogi ljudi nisu svesni da imaju ovaj poremećaj.
Među ozbiljnim zdravstvenim stanjima do kojih može dovesti – u zavisnosti od toga koja je arterija zahvaćena – su aneurizma (ispupčenje i slabljenje arterije), disekcija (cepanje arterijskog zida), moždani udar i srčani udar. Ograničeni protok krvi od FMD-a takođe može dovesti do visokog krvnog pritiska, pulsirajućeg tinitusa (zvuk u ušima koji se javlja pri svakom otkucaju srca) i migrenskih glavobolja.
Planina Sinai je preduzela studiju DEFINE-FMD da bi bolje razumela ovu bolest, za koju se sumnjalo da ima jaku genetsku komponentu. Istraživači su koristili biopsije kože od 83 žene sa FMD, kao i od 71 zdrave ženske kontrole da bi dobili i uzgajali ćelije fibroblasta, koje su potom podvrgnute sekvenciranju gena da bi se utvrdile genetske razlike između pacijenata i odgovarajućih zdravih kontrola.
Primena naprednih statističkih metoda poznatih kao „sistemska biologija“ omogućila je naučnicima da stvore prve modele miševa koji su rekapitulirali određene aspekte bolesti kod ljudi i da otkriju važne uvide u njene uzročne puteve i pokretače bolesti.
„Ovi uvidi su uključivali otkriće da promene u nivoima UBR4 — koje izazivaju značajne promene u nivoima ekspresije drugih gena u supermreži povezanoj sa FMD — zajedno dovode do velikih promena u funkciji vaskularnih ćelija“, objašnjava koautor Jeffrei V. Olin, DO, profesor medicine (kardiologije) na Icahn Mount Sinai i međunarodno poznati stručnjak u oblasti vaskularne medicine.
„Ove promene su zauzvrat dovele do vidljivog proširenja arterija kod miševa, što je jedna od karakteristika FMD-a kod ljudi.“
Identifikacijom gena i njegove regulatorne mreže gena za koje se čini da su odgovorni za značajan deo naslednosti FMD-a, naučnici veruju da su napravili veliki korak ka terapijskom rešenju.
„Naša studija otvara vrata ciljanoj modulaciji UBR4 i njegove regulatorne mreže gena koja je relevantna za bolest, a to bi moglo biti ogromno obećanje za mnoge ljude, posebno žene, sa ovim stanjem“, naglašava dr Kovačić.
„Ova uzbudljiva otkrića nas ohrabruju da nastavimo naš rad sa kolegama širom sveta kako bismo bacili dalje svetlo na bolest koja je do sada uglavnom bila prazna lista.“
