Deca koja uzimaju psihostimulativne lekove prepisane za psihijatrijske poremećaje, uključujući poremećaj pažnje i hiperaktivnost (ADHD), a koja imaju uobičajene frakture u detinjstvu, zarastaju duže od dece koja ne uzimaju ove lekove, izveštavaju istraživači sa Univerziteta u Bafalu.
Nalazi su objavljeni u Časopisu za dečiju ortopediju B u septembru. Istraživači primećuju da ne samo da je ovo otkriće važno za decu koja uzimaju ove lekove za ADHD i specifične poremećaje, već je i zabrinjavajuće u svetlu činjenice da mnoga deca u srednjoj i srednjoj školi — čak jedno od četiri — možda uzimaju lekove nezakonito, prema nedavnom nacionalnom izveštaju.
Istraživanje je proizašlo iz pretkliničkog rada istraživača UB u kojem su razvili farmakokinetički životinjski model kako bi ispitali kako ovi lekovi utiču na kost. Otkrili su da su snaga i gustina kostiju oslabljene kod pacova kojima su davani ovi lekovi. Ovo je izazvalo interesovanje istraživača da ispitaju da li je ovo bio problem za decu kojoj se prepisuju ovi lekovi, koji su neki od najčešće propisivanih deci.
ADHD je najčešći psihijatrijski poremećaj dijagnostikovan kod dece. Nacionalna anketa iz 2020. pokazala je da je kod 9,3% (5,6 miliona) dece u SAD uzrasta od tri do 17 godina dijagnostikovan. Metilfenidat i mešane soli amfetamina (MAS), koji se prodaju kao Ritalin i Adderall, su lekovi koji se najčešće propisuju za ovo stanje.
Istraživači UB su izvršili retrospektivni pregled pedijatrijskih zapisa pacijenata i rendgenskih snimaka tokom 10 godina. Oni su posmatrali gustinu kostiju 62 dece starosti između šest i 18 godina koja su uzimala ove lekove i koja su imala distalni prelom i uporedili ih sa 126 odgovarajućih kontrola koje su imale takve prelome, ali nisu uzimale ove lekove.
Pacijenti koji su uzimali metilfenidat i MAS pokazali su značajno smanjeno zarastanje kostiju za približno 20% nakon preloma distalnog radijusa, najčešćeg tipa preloma, koji čini četvrtinu svih preloma u detinjstvu. Obično se javlja kada dete padne na ispruženu ili savijenu ruku.
Što je pacijent duže uzimao lek, to je manja gustina kostiju, čak 52% manja u odnosu na kontrolnu grupu. Međutim, taj efekat je nestao nakon pet godina lečenja.
„Ovo je od pomoći za ortopedske lekare, jer ako pacijent uzima ovaj lek, to može uticati na to koliko će mu vremena trebati da se zaleči od preloma“, kaže Panajotis (Peter) K. Tanos, dr., dopisni autor i viši naučni naučnik na Odeljenju za farmakologiju i toksikologiju na Jacobs School of Medicine i Biomedicinskih nauka i UB-ovog Instituta za klinička istraživanja o zavisnostima. „Lekari bi trebalo da se raspituju o upotrebi psihostimulansa i da smatraju da će kod ovih pacijenata možda biti potrebno dodatno vreme za zarastanje takvih preloma.
Tanos kaže da je prethodni rad njegovog tima pokazao da ovi lekovi utiču na kost na ćelijskom nivou. On kaže da lekovi utiču na diferencijaciju i aktivnost osteoklasta tokom zarastanja; osteoklasti su koštane ćelije koje igraju ključnu ulogu u normalnom remodeliranju kostiju, završnoj fazi popravke preloma.
„Ovo bi objasnilo smanjenu količinu zarastanja kostiju koju smo primetili u eksperimentalnoj grupi u ovoj studiji“, pišu autori, dodajući da je potrebno dodatno istraživanje specifičnih mehanizama uključenih kod ljudi.
Tanos napominje da je u ovom trenutku nepoznato da li se ovaj problem sa zarastanjem nastavlja nakon što pacijent prestane da uzima lek ili ako problem sa gustinom kostiju traje iu odraslom dobu. Nalaz iz prethodnih studija da su žene u većoj meri pogođene takođe treba dalje proučavati.
Takođe je zabrinjavajuće, dodaje on, da je poznato da mnoga deca i mladi odrasli uzimaju ove lekove da bi poboljšali spoznaju, često ilegalno ili dobijajući lek od prijatelja ili člana porodice.
„Ortopedski hirurzi koji planiraju elektivne operacije treba da budu svesni ovoga kao potencijalnog problema u oporavku i trebalo bi da preoperativno optimizuju zdravlje kostiju, kao i da savetuju pacijente i njihove porodice“, kaže on.
