Visokokvalitetna ishrana koja minimizira crveno meso i prerađenu hranu povezana je sa manjim rizikom od srčanog i moždanog udara kod pacijenata sa kardiovaskularnim oboljenjima, prema studiji objavljenoj danas u European Journal of Preventive Cardiology.
„Jedno od najčešćih pitanja koje lekari dobijaju od pacijenata sa kardiovaskularnim oboljenjima je šta treba da jedem da bih poboljšao svoje zdravlje“, rekla je autorka studije profesorka Sonja Anand sa Univerziteta Mekmaster i Instituta za istraživanje zdravlja stanovništva u Hamiltonu, Kanada.
„Ova studija na više od 27.000 pacijenata sa kardiovaskularnim oboljenjima pokazuje da visokokvalitetna dijeta koja naglašava cjelovitu hranu i minimizira upakovanu i prerađenu hranu smanjuje vjerovatnoću srčanog ili moždanog udara.
Studija se fokusirala na pacijente sa koronarnom arterijskom bolešću (CAD) i bolešću perifernih arterija (PAD), koji su oboje pod visokim rizikom od srčanog i moždanog udara. CAD se odnosi na sužavanje arterija koje snabdevaju srce krvlju, dok su kod PAD arterije u nogama začepljene. PAD je takođe vodeći uzrok amputacije donjih ekstremiteta. Ovo je bila najveća studija ishrane kod pacijenata sa PAD-om.
Ova analiza je ispitala da li je kvalitet ishrane povezan sa incidencom kardiovaskularnih događaja i događaja u udovima. Kardiovaskularni događaji su uključivali kardiovaskularnu smrt, srčani udar i moždani udar. Događaji udova uključivali su potrebu za stentiranjem ili operacijom bajpasa (da bi se otvorila začepljena arterija u nogama) ili amputacijom.
Studija je obuhvatila 26.539 pacijenata sa CAD i/ili PAD-om iz 33 zemlje Severne Amerike, Južne Amerike, Istočne i Zapadne Evrope, Australije i Azije koji su bili uključeni u ispitivanje COMPASS.2 Od toga, 24.119 je imalo CAD i 7.163 PAD (neki pacijenti su imali oba stanja). Prosečna starost je bila 68 godina, a 78% su bili muškarci.
Ishrana je procenjena na početku pomoću upitnika o učestalosti hrane koji sadrži sve glavne grupe namirnica (mlečni proizvodi, neprerađeno i prerađeno crveno meso, živina, riba, jaja, cela i rafinisana žitarica, orasi, voće, povrće i bezalkoholna pića).
Podaci iz upitnika su korišćeni za ocenjivanje kvaliteta ishrane prema indeksu alternativne zdrave ishrane (0 do 70) i skoru mediteranske dijete (0 do 8), koji su oba modifikovana prema informacijama dostupnim u upitniku. Viši rezultati su ukazivali na kvalitetniju ishranu. Primarni kompozitni ishod bili su kardiovaskularni događaji i događaji u udovima.
Tokom 30 meseci praćenja, dogodio se ukupno 1.391 događaj, od kojih su 1.262 bila kardiovaskularna događaja i 140 događaja na ekstremitetima (neki pacijenti su imali oba).
Istraživači su analizirali povezanost između kvaliteta ishrane i neželjenih događaja nakon prilagođavanja faktorima koji bi mogli da utiču na vezu uključujući starost, pol, zemlju, nivo obrazovanja, tretmane i lekove, indeks telesne mase, pušenje i druga stanja kao što su dijabetes, visok krvni pritisak i otkazivanje srca.
Uzimajući prvo modifikovani indeks alternativne zdrave ishrane, prosečna ocena je bila 23. Incidencija rekurentnih kliničkih kardiovaskularnih ishoda bila je najveća kod pacijenata sa lošim kvalitetom ishrane. Svako smanjenje indeksa od 5 poena je povezano sa povećanjem kardiovaskularnih događaja i događaja od 7% u udovima.
Kada su pacijenti podeljeni u četiri grupe prema njihovom rezultatu, oni u najnižem kvartilu imali su 27% povećan rizik od kardiovaskularnih događaja i događaja u udovima u poređenju sa pacijentima u najvišem kvartilu. Ovaj povećani rizik je prvenstveno izazvan kardiovaskularnim događajima kod onih sa niskim kvalitetom ishrane.
Autor studije dr Darril Van sa Univerziteta McMaster, Hamilton i Univerziteta Britanske Kolumbije, Vankuver, Kanada, rekao je: „Čak i nakon prilagođavanja faktorima koji bi mogli uticati na povezanost, pacijenti sa najlošijom ishranom imali su 27% veću vjerovatnoću od vaskularnih komplikacija u poređenju sa onima sa najkvalitetnijom ishranom. Čini se da je ovaj višak rizika uglavnom posledica veće stope srčanih udara, moždanog udara i kardiovaskularnih smrti, bez obzira da li su pacijenti imali srčane bolesti ili blokade u arterijama izvan srca.“
Srednji rezultat modifikovane mediteranske dijete bio je 3,71. Pacijenti sa najnižim rezultatima imali su brojčano veću incidencu kardiovaskularnih događaja i događaja u udovima u poređenju sa onima sa najvišim skorom, ali razlika nije bila statistički značajna.
„Poznato je da mediteranska ishrana štiti od srčanih bolesti i naši rezultati su se kretali ka ovoj dobrobiti, ali nisu imali statistički značaj,“ rekao je dr Van. „To može biti zato što naš upitnik nije sadržao svu hranu koja karakteriše mediteransku ishranu, pa smo morali da koristimo modifikovani rezultat.“
„Preporuke o ishrani imaju izazove jer mnoge namirnice nisu primenljive na etničke grupe, zemlje porekla i dostupnost resursa“, navodi se u dokumentu.
„Međutim, naša studija ukazuje da bi naglasak trebalo da bude prebačen na poboljšanje ukupnog kvaliteta ishrane, a ne na specifične vrste hrane, sugerišući veću potrošnju voća, povrća, orašastih plodova, hranu sa visokim sadržajem vlakana, biranje belog umesto crvenog mesa i potrošnju minimalno prerađene hrane. Ovo može poboljšati primenljivost na veću opštu populaciju sa različitim kulturnim poreklom i pojednostaviti savete pacijentima.“
Profesor Anand je zaključio: „Do sada, naš životni savet pacijentima sa PAD-om bio je da više šetaju i prestanu da puše. Rezultati ove studije nam omogućavaju da dodamo smernice o tome koju hranu da jedu, a koju hranu da izbegavaju, što se takođe odnosi na mnoge pacijenata širom sveta sa koronarnom bolešću“.
