Zvukovi koje čujemo oko sebe fizički su definisani svojom frekvencijom i amplitudom. Ali za nas zvuci imaju značenje izvan tih parametara: možemo ih percipirati kao prijatne ili neprijatne, zloslutne ili umirujuće, i zanimljive i bogate informacijama, ili samo kao buku.
Jedan aspekt koji utiče na emocionalnu „valenciju“ zvukova – to jest, da li ih doživljavamo kao pozitivne, neutralne ili negativne – jeste odakle potiču. Većina ljudi ocenjuje zvukove koji se nadolaze, koji se kreću ka njima, kao neprijatnije, moćnije, uzbuđujuće i intenzivnije od zvukova koji se povlače, a posebno ako dolaze odostraga, a ne spreda. Ova pristrasnost bi mogla imati verodostojnu evolucionu prednost: našim precima u afričkoj savani, zvuk koji se približavao iza njihovih ranjivih leđa mogao je signalizirati predatora koji ih vreba.
Neuronaučnici iz Švajcarske su pokazali još jedan efekat pravca na emocionalnu valencu: jače reagujemo na pozitivne ljudske zvukove, poput smeha ili prijatnih vokalizacija, kada dolaze sa leve strane.
„Ovde pokazujemo da ljudske vokalizacije koje izazivaju pozitivna emocionalna iskustva, daju snažnu aktivnost u slušnom korteksu mozga kada dolaze sa leve strane slušaoca. To se ne dešava kada pozitivne vokalizacije dolaze sa prednje ili desne strane“, rekao je prvi autor dr. Sandra da Kosta, naučnik istraživačkog osoblja na EPFL u Lozani, Švajcarska.
„Takođe pokazujemo da vokalizacije sa neutralnom ili negativnom emocionalnom valentnošću, na primer znače samoglasnike ili uplašene krikove, i zvuci osim ljudskih vokalizacija nemaju ovu asocijaciju na levu stranu.
Da Kosta i kolege su koristili funkcionalnu magnetnu rezonancu (fMRI) da uporede koliko je snažno mozak 13 dobrovoljaca reagovao na zvukove koji dolaze sa leve, prednje ili desne strane. To su bile žene i muškarci u srednjim dvadesetim, svi dešnjaci, i niko nije bio obučen za muziku. Istraživači su uporedili reakciju mozga između šest kategorija zvukova: pored pozitivnih ljudskih vokalizacija kao što su erotski zvuci, reprodukovali su neutralne i negativne vokalizacije, poput besmislenih samoglasnika i uplašenog vriska; i pozitivne, neutralne i negativne nevokalizacije, kao što su aplauz, vetar i bomba koja otkucava.
Da Kosta i dr. fokusirana na regione mozga za koje se zna da su važni za rane faze obrade zvuka, primarne slušne oblasti A1 i R, okolne druge slušne oblasti u ranoj fazi i ‘glasovnu oblast’ (VA). Svaka od ovih oblasti se javlja u levoj i desnoj hemisferi mozga.
Rezultati su pokazali da su A1 i R u obe hemisfere postali maksimalno aktivni kada se slušaju pozitivne vokalizacije koje dolaze sa leve, a znatno manje kada se slušaju pozitivne vokalizacije koje dolaze s prednje ili desne strane, na neutralne ili negativne vokalizacije ili nevokalizacije.
„Snažna aktivacija vokalizacijama sa pozitivnom emocionalnom valentnošću koja dolazi sa leve strane dešava se u primarnom slušnom korteksu bilo koje hemisfere: prvim područjima u moždanoj kori koja primaju slušne informacije. Naši nalazi sugerišu da priroda zvuka, njegova emocionalna valencija , i njegovo prostorno poreklo se prvo identifikuju i obrađuju tamo“, rekla je koautorka dr Tifani Grisendi.
Pored toga, oblast L3 u desnoj hemisferi, ali ne i njen blizanac u levoj hemisferi, takođe je jače reagovala na pozitivne vokalizacije koje dolaze sa leve ili desne strane u poređenju sa onima koje dolaze sa prednje strane. Nasuprot tome, prostorno poreklo zvuka nije uticalo na odgovor na nevokalizacije.
Još uvek je nejasan evolutivni značaj pristrasnosti našeg mozga u korist pozitivnih vokalizacija koje dolaze sa leve strane.
