Na ovogodišnjem redovnom zasedanju Svetog arhijerejskog Sabora SPC posvećena je posebna pažnja narodu i crkvi na KiM. U protekloj godini zabeleženo je više desetina napada na naše ljude, svetinje, domove i imovinu Srba na KiM, što je dovelo do toga da u znak mirnog ali odlučnog protesta Srbi iz srpskih opština na severu Kosova i Metohije izađu iz kosovskih institucija, dok se ne uspostavi ZSO u skladu sa već postignutim i potpisanim dogovorima sa Prištinom, uz posredovanje EU, u Briselu 2013. i 2015. godine, navodi se u saopštenju SPC.
Srpska pravoslavna crkva se oduvek zalagala za to da se svi problemi na KiM rešavaju mirno i dijalogom, kao i da uvek budu u funkciji mirnog suživota Srba, Albanaca i svih drugih naroda koji na tom prostoru žive.
Crkva i ovom prilikom osuđuje sve napade na srpski narod, njegove svetinje i imovinu, naročito terorističke oružane napade na pojedine Srbe, uključujući i decu, kao i tajne spiskove na osnovu kojih se hapse i pritvaraju Srbi, čak i bivši pripadnici kosovske policije.
Isto tako, nezakonito se vrši eksproprijacija zemlje u posedu Srba, sa ciljem da se izvrši dodatni pritisak na njih i da oni budu prinuđeni da se iseljavaju. Sabor traži da se počinioci tih nedela privedu pravdi, a svi ugroženi zaštite.
Na zasedanjima Sabora svih prethodnih godina jasno je i nedvosmisleno ukazivano na to da bi prihvatanje samoproglašene nezavisnosti KiM, posredno ili neposredno, de fakto ili de jure, bilo u direktnoj suprotnosti sa međunarodnim pravom, utemeljenim na Povelji Ujedinjenih nacija i drugim opštevažećim aktima i principima, dodaje se u saopštenju.
Tako nešto nema podršku ni Saveta bezbednosti UN, ni većine zemalja sveta, uključujući i pet zemalja Evropske unije i to bi neizbežno izazvalo pojačano iseljavanje srpskog naroda i onemogućilo ne samo miran suživot svih, bez obzira na etničko poreklo i veru, nego i sâm opstanak našeg naroda na njegovim vekovnim ognjištima. Rešenja zato treba tražiti isključivo u poštovanju principa koji jednako vrede za sve u svetu.
Najbolji dokaz za to jesu najnoviji agresivni potezi prištinskih vlasti, usmereni protiv srpske zajednice i naše svete crkve, koji su prouzrokovali najniži mogući nivo odnosa od 1999. godine, kao i to da se donose odluke koje duboko dele građane na Kosovu i Metohiji, izazivaju nebivalu međuetničku napetost i regionalnu nestabilnost koja, dugoročno, višestruko otežava život našeg naroda i naše crkve, dodaje se u saopštenju.
Kako se navodi, jasno se vidi da je cilj kosovskih institucija stvaranje etnički albanskog Kosova u kome slobodnog i normalnog života za Srbe teško može da bude. Srpska pravoslavna crkva se nalazi u posebno teškoj situaciji. To se potvrđuje i u izjavama međunarodnih zvaničnika i uglednih tela koja se bave pitanjima zaštite verskih prava i sloboda.
Pored niza napada na hramove i sprečavanja normalnog procesa obnove više desetina svetinja, oštećenih ili uništenih posebno u periodu 1999–2004. godine, život manastira i parohija je veoma otežan. U saopštenju se navodi da su albanske kosovske vlasti na više načina pokrenule proces promene i reinterpretacije dosadašnjih zakona, u koje su bile ugrađene garancije za zaštitu imovine i ekonomskih prava i koji omogućavaju samoodrživost naših manastira.
SPC oslonac narodu na KiM
Najviši albanski zvaničnici po pravilu ne prihvataju ni kosovskim zakonom potvrđeno stvarno i zvanično ime srpske crkve niti garantije, a ono je ugrađeno u zakone. Upravo zato Sveti arhijerejski sabor posebno naglašava potrebu da se u traženju rešenja za probleme na Kosovu i Metohiji posveti najveća pažnja ovim pitanjima: očuvanju identiteta i crkvene organizacije Srpske pravoslavne crkve na Kosovu i Metohiji, sprečavanju istorijskog revizionizma, očuvanju imovine crkve i stvaranju uslova za povratak oduzete ili uzurpirane imovine, očuvanju ekonomskih olakšica koje omogućavaju normalno funkcionisanje manastira i Eparhije raško-prizrenske u celini.
Trenutno, mnogi manastiri, crkve i porodice nisu ekonomski održivi i mogu da opstanu jedino uz pomoć srpske crkve, kao i putem donacija i uz razvoj poljoprivrednih i drugih delatnosti kojima se finansijski obezbeđuje život naših svetinja i Bogoslovije u Prizrenu, omogućava prijem poklonika i gostiju i pomaže rad crkvenih narodnih kuhinja.
SPC je vekovima bila glavni oslonac narodu na Kosovu i Metohiji i glavni činilac njegovog jedinstva, opstanka i očuvanja narodnog, duhovnog i kulturnog identiteta. Kako se naglašava, bez posebne zaštite Crkve, opstanak naroda i povratak prognanih nikada ne bi bili mogući i zato je briga o pravima srpskog naroda na KiM neodvojiva od brige o zaštiti osnovnih prava i potreba SPC, koja već 24 godine živi u krajnje teškim uslovima, izložena napadima i raznim oblicima kršenja osnovnih verskih, imovinskih, građanskih i ljudskih prava.
Sabor apeluje kako na Albance tako i na Srbe da teškoće koje imaju rešavaju u duhu tolerancije i međusobnog poštovanja, tim pre što je Božja volja bila da oba naroda dele isti životni prostor Kosova i Metohije, a posebno na Albance onih područja u kojima oni čine većinu, da učine sve kako bi se ostvarila maksimalna međusobna tolerancija i međusobno poštovanje u cilju što normalnijeg i boljeg života za svakog građanina Kosova i Metohije. Sve probleme u međusobnim odnosima mogu i treba da rešavaju dijalogom, navedeno je u saopštenju SPC.
