Kineski rover Žuron je bio opremljen radarskim sistemom koji prodire u zemlju, omogućavajući mu da zaviri ispod površine Marsa.
Istraživači su objavili nove rezultate skeniranja Zhurongovog mesta sletanja u Utopiji Planitiji, rekavši da su identifikovali nepravilne poligonalne klinove koji se nalaze na dubini od oko 35 metara duž celog puta robota.
Objekti imaju prečnik od centimetara do desetina metara. Naučnici veruju da su zakopani poligoni nastali kao rezultat ciklusa smrzavanja i odmrzavanja na Marsu pre više milijardi godina, ali bi mogli biti i vulkanski, usled hlađenja tokova lave.
Rover Zhurong sleteo je na Mars 15. maja 2021. godine, čime je Kina postala druga zemlja koja je uspešno spustila rover na Mars.
Simpatičan rover, nazvan po kineskom bogu vatre, istražio je mesto sletanja, poslao nazad slike (uključujući selfi sa svojim lenderom, snimljen daljinskom kamerom), proučavao topografiju Marsa i izvršio merenja pomoću radara koji prodire u zemlju (GPR) instrument.
Zhurong je imao životni vek primarne misije od tri zemaljska meseca, ali je uspešno radio nešto više od jedne zemaljske godine pre nego što je ušao u planiranu hibernaciju. Međutim, za rover se nije čulo od maja 2022.
Istraživači sa Instituta za geologiju i geofiziku Kineske akademije nauka koji su radili sa Zhurongovim podacima rekli su da GPR predstavlja važnu dopunu orbitalnim radarskim istraživanjima iz misija kao što su ESA-in Mars Ekpress i kineski orbiter Tianven-1.
Rekli su da in-situ GPR snimanje može da pruži kritične lokalne detalje o plitkim strukturama i sastavu unutar otprilike 100 metara dubine duž traverze rovera.
Utopia Planitia je velika ravnica unutar Utopije, najvećeg priznatog udarnog basena na Marsu (takođe u Sunčevom sistemu) sa procenjenim prečnikom od 3.300 km. Ukupno, rover je tokom svog života prešao 1.921 metar.
Istraživači, predvođeni Lei Zhangom, napisali su u svom radu objavljenom u Nature, da je radar rovera otkrio šesnaest poligonalnih klinova na udaljenosti od oko 1,2 kilometra, što sugeriše široku distribuciju sličnog terena ispod Utopia Planitia.
Ove otkrivene karakteristike su se verovatno formirale pre 3,7 – 2,9 milijardi godina tokom epoha kasnog Hesperija i rane Amazonije na Marsu, „verovatno sa prestankom drevnog vlažnog okruženja. Paleopoligonalni teren, sa ili bez erodiranja, je naknadno zatrpan“ kasnijim geološkim procesima.
Dok je teren poligonskog tipa viđen u nekoliko oblasti Marsa iz mnogih prethodnih misija, ovo je prvi put da postoje indikacije zakopanih poligona.
Zakopani poligonalni teren zahteva hladno okruženje, napisali su istraživači, što bi moglo biti povezano sa procesima smrzavanja i odmrzavanja vode / leda u južnoj Utopijskoj Planitiji na ranom Marsu.
„Moguće prisustvo vode i leda potrebnih za proces zamrzavanja-odmrzavanja u klinovima možda je došlo od kriogene migracije vlage izazvane usisom iz podzemnog vodonosnog sloja na Marsu, snežnih padavina iz vazduha ili difuzije pare za taloženje leda u porama“, rad objašnjava.
Ranija istraživanja iz Zhurongovih radarskih podataka su pokazala da su višestruke poplave tokom istog vremenskog okvira stvorile nekoliko slojeva ispod površine Utopia Planitia.
Dok novi dokument r ukazuje da bi najverovatniji mogući mehanizmi formiranja bili stezanje tla od vlažnih sedimenata koji su se osušili, stvarajući pukotine od blata, međutim, kontrakcija od hladne lave je takođe mogla da izazove termičke kontrakcijske pukotine.
U svakom slučaju, primećuju da je ogromna promena u klimi na Marsu bila odgovorna za formiranje poligona.
„Podpovršinska struktura sa materijalima za pokrivanje koji prekrivaju zakopani paleo-poligonalni teren sugeriše da je došlo do značajne paleoklimatske transformacije neko vreme nakon toga“, napisali su istraživači.
„Kontrast iznad i ispod dubine od oko 35 metara predstavlja značajnu transformaciju vodene aktivnosti ili termalnih uslova u drevno marsovsko vreme, što implicira da je došlo do klimatskih promena na niskim do srednjim geografskim širinama.
