Džinovski kit je bio zvezda događaja na Letnjim olimpijskim igrama, iznenadivši prisutne svojim impozantnim skokovima iz vode dok su se sportisti borili za mesto u finalu ženskog surf takmičenja na francuskom pacifičkom ostrvu Tahiti prošlog meseca.
Ove spektakularne prikaze često privlače turiste u Francusku Polineziju, koja je postala jedna od glavnih svetskih destinacija za posmatranje kitova, pa čak i za neobično iskustvo plivanja sa ovim ogromnim morskim sisarima.
Iako je turizam u ovoj oblasti usmeren na očuvanje prirodne sredine, ekolozi i neki naučnici upozoravaju da sve veći broj posetilaca može predstavljati pretnju za ovu impresivnu vrstu.
Svake godine, u periodu od jula do novembra, grbavi kitovi putuju hiljadama kilometara iz svojih gnezdilišta na Antarktiku do toplih voda Francuske Polinezije kako bi se parenje i rađanje, stvarajući jedinstvenu migraciju koja obuhvata oko 6.000 kilometara.
Francuska Polinezija se sastoji od 118 ostrva i nalazi se usred južnog Tihog okeana. Ovo područje je poznato po svojim kristalno čistim vodama, prelepim plažama i bujnim pejzažima, što ga čini jednim od retkih mesta na svetu gde turisti mogu da dožive plivanje sa kitovima.
Julien Anton, vodič za kompaniju Tahiti Dive Management, koja organizuje ture za posmatranje kitova, izrazio je zadovoljstvo prisustvom grbavih kitova u blizini grebena, gde ovi morski sisari dolaze u potrazi za mirnom sredinom.
Grbavi kitovi su bili meta komercijalnog kitolova tokom 19. i početkom 20. veka, ali zahvaljujući naporima zaštite i uvođenju moratorijuma na komercijalni kitolov 1986. godine, populacija ovih kitova se oporavila na oko 80.000 jedinki.
Ovi morski sisari su poznati po svojim skokovima iz vode, poznatim kao probijanja, kao i po složenim pesmama kojima mužjaci privlače ženke.
Ženke grbavih kitova mogu biti dugačke do 15 metara i teške do 40 tona, dok su mužjaci nešto manji.
Za mnoge autohtone zajednice širom Polinezije, morski sisari imaju poseban status i smatraju se svetim bićima.
U martu ove godine, lideri Polinezije, uključujući Tahiti, Tongu, Havaje, Novi Zeland i Kukova ostrva, potpisali su deklaraciju kojom se priznaju prava kitova kao pravnih lica sa inherentnim pravima. Ovaj korak ima za cilj jačanje zaštite ove ugrožene vrste, koja se suočava sa raznim pretnjama poput klimatskih promena, sudara sa brodovima i uznemiravanja od strane posmatrača kitova.
Posmatranje kitova predstavlja značajan izvor prihoda za Francusku Polineziju, a vlasti su preduzele korake kako bi promovisale odgovoran turizam koji istovremeno štiti ove veličanstvene životinje.
U skladu s tim, propisi su u aprilu ove godine odredili minimalnu udaljenost od 100 metara između kitova i ovlašćenih čamaca, dok je plivačima naloženo da ostanu udaljeni 15 metara.
Julien Anton ističe da je ovo jedno od retkih mesta na planeti gde je dozvoljeno posmatranje kitova iz neposredne blizine. Međutim, uprkos naporima za očuvanje, ekološke organizacije i neki naučnici izražavaju zabrinutost zbog povećanog broja aktivnosti posmatranja kitova u ovom regionu.
Organizacija Mata Tohora, posvećena zaštiti morskih sisara u Polineziji, ističe da je preveliki broj čamaca na vodi postao ozbiljan problem.
Agnes Benet, biolog i osnivač ove organizacije, naglašava važnost ograničavanja broja čamaca oko kitova i delfina radi boljeg upravljanja turističkim aktivnostima na ovom području.
Studija sprovedena u Tongi 2019. godine i objavljena u časopisu PLOS One ukazuje na negativne efekte plivačkih aktivnosti na grbave kitove, posebno na majke sa mladuncima.
Osim što predstavljaju rizik za životinje, aktivnosti plivanja i posmatranja kitova mogu predstavljati opasnost i za ljude. Incident iz 2020. godine kada je 29-godišnja plivačica teško povređena nakon što je zaglavljena između dva kita kod obale Zapadne Australije, predstavlja samo jedan od primera rizika koji mogu nastati usled bliskog kontakta sa ovim divovima okeana.
