Predsednik Donald Tramp potpisao je izvršnu naredbu kojom se ukida automatsko sticanje državljanstva po rođenju, što je potez koji izaziva velike pravne i političke kontroverze. Naredba dovodi u pitanje ustavnu garanciju sadržanu u 14. amandmanu, prema kojoj su deca rođena u SAD automatski građani, bez obzira na imigracioni status njihovih roditelja.
Prema novim pravilima, automatsko državljanstvo biće uskraćeno deci čiji roditelji nisu državljani, zakoniti stalni stanovnici ili osobe sa trajnim boravištem u SAD. Izvršna naredba stupa na snagu 19. februara, dok su grupe za prava imigranata već podnele tužbe tražeći da sud proglasi ovu odluku neustavnom.
Zagovornici prava imigranata smatraju da naredba krši 14. amandman, koji jasno definiše da „sve osobe rođene ili naturalizovane u Sjedinjenim Državama“ imaju pravo na državljanstvo. Tužba, podneta u Nju Hempširu, navodi primer trudne žene poznate kao „Karmen“, koja živi u SAD više od 15 godina i ima zahtev za vizu na čekanju.
„Oduzimanje deci neprocenjivog prava na državljanstvo ozbiljno narušava njihove šanse za punopravno članstvo u američkom društvu“, stoji u tužbi.
Praksa državljanstva po rođenju datira iz 1868. godine, kada je ratifikovan 14. amandman. Međutim, pravni stručnjaci ističu da će sudska praksa, poput slučaja SAD protiv Vong Kim Arka iz 1898, igrati ključnu ulogu u ovoj debati.
Trampova odluka izazvala je podeljena mišljenja: dok kritičari smatraju da se njome narušavaju osnovna ustavna prava, zagovornici strožijih imigracionih politika podržavaju odluku kao neophodan korak za redefinisanje pravila o sticanju državljanstva.
