Emisije vozila u Kaliforniji su tokom godina stalno opadale kako ekološka politika i napredna tehnologija čiste izduvne gasove iz saobraćaja.
Ipak, od 2010. godine, mikroskopske čestice u vazduhu i prizemni ozon su tvrdoglavo odbijali da padaju zahvaljujući porastu „sekundarnih izvora“ – od kojih su mnogi drveće i žbunje koje zelene naše gradske ulice.
Da bi mapirao emisije, tim američkih istraživača se u junu 2021. godine devet puta popeo na nebo iznad Los Anđelesa kako bi direktno izmerio fluktuirajuće koncentracije isparljivih organskih jedinjenja (VOC), koji su prekursori zagađenja česticama i ozonom koje može doći iz biljaka.
Za razliku od prethodnih mapa, koje su ili procenjivale emisije na osnovu poznatih izvora ili modelovale kretanje emisija, ovaj nedavni pristup u vazduhu mogao bi direktno meriti zagađivače u vazduhu više puta u sekundi. Ovo je postignuto korišćenjem ugrađenog masenog spektrometra, koji opisuje širenje više od 400 vrsta emisije sa neviđenim detaljima.
Kombinujući rezultate sa temperaturnim obrascima do rezolucije od 4 kilometra na kvadrat (oko 2,5 milje na kvadrat), tim je utvrdio da botanički izvori VOC, koji uključuju jedinjenja kao što su izopren, monoterpeni i seskviterpeni, doprinose oko 60 procenata potencijalnog formiranja sekundarni organski aerosoli na početku leta u LA.
S obzirom na to da se ove botaničke emisije povećavaju sa vrućim vremenom i sušom, problem bi mogao da se pogorša kako se leto nastavlja. Istraživači predviđaju da je ovo problem koji treba da ostanemo na vrhu kako se svet zagreva.
Zagađenje ambijentalnog vazduha ostaje značajan zdravstveni problem širom sveta, uprkos naporima da se smanje toksične emisije u transportu i industriji. Fine čvrste čestice veličine samo mikrometara povećavaju rizik od srčanih bolesti i male porođajne težine, dok ozon u vazduhu koji udišemo ima veze sa respiratornim bolestima i povećanom smrtnošću.
Ključ za formiranje oba ova potencijalno toksična materijala su VOC – širok spektar hemikalija koje direktno utiču na naše zdravlje i reaguju na sunčevoj svetlosti i atmosferi stvarajući čestice i gasove poput ozona.
S obzirom da se procenjuje da se 4,2 miliona prevremenih smrti godišnje može pripisati zagađenju vazduha iz okoline, uglavnom u urbanoj populaciji, zdravstvene vlasti žele da pronađu bolje načine za identifikaciju izvora VOC-a koji se mogu ublažiti u našim najvećim gradovima.
Nema kraja potencijalnim proizvođačima ovih sveprožimajućih jedinjenja, sa svime, od pesticida preko proizvoda za kosu, presvlake automobila do sredstava za čišćenje, koji znoje neku vrstu jedinjenja koja je sposobna da stvori nešto gadno u malim količinama. Stoga nije iznenađenje da isparljivi hemijski proizvodi sada doprinose do polovine emisija VOC fosilnih goriva u industrijalizovanim gradovima.
Ono što može biti iznenađujuće je da baš zeleni prostori koji definišu čist život stvaraju sopstvena jedinjenja u obliku terpenoida, za koje je analiza pokazala da doprinose oko 16 procenata izmerenog protoka mase VOC.
Teška debata je besna oko značaja biogenih u odnosu na industrijske izvore, posebno kada se uzmu u obzir više temperature.
„Emisije monoterpena i seskviterpena obično rastu eksponencijalno sa temperaturom, dok je poznato da se emisije izoprena povećavaju sa temperaturom i svetlošću i na kraju se smanjuju iznad temperaturnog praga“, napominju istraživači u svojoj studiji.
Poznavanje potencijala da gradske bašte doprinose zagađenju nije razlog za smanjenje zelenih površina, koje same po sebi održavaju niže temperature i poboljšavaju naše zdravlje na druge načine. Neki čak mogu ukloniti određene vrste VOC iz vazduha.
Međutim, da bi se povećale njihove koristi, isplatilo bi se bolje razumeti kako faktori poput suše mogu povećati velike biogene VOC emisije i kako odbačeni cvetovi biljaka poput žakarande – među najrasprostranjenijim vrstama u Los Anđelesu, iako nisu autohtone – doprinose sopstvenim organskim prekursorima. Ili čak određivanje koje vrste biljaka mogu biti niži emiteri jer globalne temperature neizbežno nastavljaju da rastu.
