Istraživanje koje je sprovedeno u pejzažu Baltinglas u Irskoj otkrilo je prvu grupu retkih i misterioznih neolitskih spomenika cursus koji su pronađeni u zemlji.
Uobičajeno na Britanskim ostrvima, samo oko 20 ovih izuzetno izduženih, uskih rovova pronađeno je u Irskoj pre ovog najnovijeg otkrića. Čak i tada, otkriveni su samo sami ili u paru.
Sada je zajedno pronađeno pet Cursus spomenika, što potencijalno daje stručnjacima novi uvid u to za šta su tačno korišćeni.
Naziv ‘cursus’ je mamurluk iz ranih spekulacija da su udubljenja možda bila ‘kursovi’ koje su ostavile rimske kočije. Kako je sve više struktura otkriveno tokom poslednjih vekova, obično u blizini drugih velikih spomenika poput Stounhendža, razlozi za njihovu izgradnju postali su samo misteriozni.
Većina je iskopana između 4000. i 2400. godine pre nove ere. Iskopani u zemlju sa malo unutrašnjih karakteristika, nekima su ubrzo ili nakon nekog vremena dodani drveni stubovi. To nije puno za arheologe.
Arheolog Džejms O’Driskol sa Univerziteta u Aberdinu u Velikoj Britaniji sproveo je istraživanje oblasti Baltinglas, koristeći LIDAR da bi odbio laserske impulse od pejzaža i otkrio oblike i obrasce koji su inače bili zaklonjeni mnogim milenijumima vremenskih uslova i poljoprivredne upotrebe.
Čini se da su pet od tih oblika spomenici cursus, prvi koji je ovde otkriven – iako je region već dobro poznat po svom arheološkom značaju. Najduža je duga 427 metara (1.401 stopa).
„Njihova jedinstvena morfologija, lokacija i orijentacija pružaju uvid u ritualne i ceremonijalne aspekte poljoprivrednih zajednica koje su naseljavale krajolik Baltinglas i nagoveštavaju varijabilnost oblika i mogućih funkcija ovih spomenika za rane poljoprivredne zajednice“, piše arheolog Džejms O. ‘Driscoll, sa Univerziteta Aberdeen u Velikoj Britaniji, u svom objavljenom radu.
Iako O’Driscoll priznaje da nema mnogo čvrstih dokaza o tome kako su ovi spomenici kursus korišćeni, postoje neki tragovi: njihova lokacija u odnosu na poznata mesta sahranjivanja, njihova orijentacija u smislu putanje Sunca i njihovo poravnanje u kontekst brda i dolina.
Kao što je navedeno u prethodnim istraživanjima, ovi tragovi sugerišu da su ovi putevi možda korišćeni za transport mrtvih do njihovog poslednjeg počivališta, u pratnji pogrebne povorke. U nekim slučajevima ovde groblja ne bi bila vidljiva sve dok povorka nije stigla do kraja kursa, što je možda bilo namerno.
„Kurs je možda uputio putnika ka njihovom poslednjem počivalištu u grobnom spomeniku, koji je, u Baltinglasu, namerno ležao van vidokruga živog procesa unutar ili pored kursusa“, piše O’Driskol.
Na početku zapadnoevropske neolitske ere (oko 7000. p.n.e.), komunalne strukture su prvo počele da se pojavljuju, okupljajući grupe ljudi koji su ranije bili raštrkani. Ovi veći kompleksi, uključujući spomenike Kursus, izgrađeni su uz mnogo vremena, rada i materijala koji bi prevazilazili resurse samo jedne zajednice.
„Dalja analiza spomenika Baltinglasovog cursusa, kao i irskih primera šire, ima veliki potencijal za razumevanje srednjoneolitskih rituala i ceremonijalnih praksi“, piše O’Driskol.
