Novo istraživanje je otkrilo da je Rembrant impregnirao platno za svoju čuvenu milicijsku sliku „Noćna straža“ iz 1642. godine supstancom koja sadrži olovo čak i pre nanošenja prvog prizemnog sloja. Takva impregnacija na bazi olova nikada ranije nije primećena kod Rembranta ili njegovih savremenika. Ovo otkriće, objavljeno danas u časopisu Science Advances, naglašava Rembrantov inventivni način rada, u kojem on nije bežao od upotrebe novih tehnika.
Iznenađujuće zapažanje je još jedan rezultat operacije Noćna straža, najvećeg i najobimnijeg istraživačkog i konzervatorskog projekta u istoriji Rembrantovog remek-dela. To je rezultat napredne analize stvarnog uzorka boje uzetog sa istorijske slike.
Prvi autor rada je Frederikue Broers, istraživač u Rijksmuseumu i dr. student sa profesorima Katrien Keune (Univerzitet u Amsterdamu), Koen Janssens (Univerzitet u Antverpenu) i Florian Meirer (Univerzitet Utrecht). Njeno istraživanje je deo istraživačkog projekta 3D razumevanje proizvoda degradacije u slikama Holandskog instituta za konzervaciju+umetnost+nauka+ (NICAS).
Broers i saradnici su koristili kombinaciju rendgenske fluorescencije i ptihografije da identifikuju i vizuelizuju hemijska jedinjenja na nižim nivoima u donjim slojevima platna. Uzorkovanjem malog fragmenta boje Noćne straže u DESI-u (Deutsches Elektronen-Sinchrotron, Hamburg), otkrili su sloj bogat olovom ispod sloja kvarcne gline na platnu.
Već je bilo poznato iz ranijih studija da je Rembrant koristio tlo od kvarcne gline na Noćnoj straži. Na ranijim slikama koristio je dvostruku podlogu, koja se sastojala od prve osnove koja je sadržala pigmente crvene zemlje, a zatim drugog tla sa olovnom belom. Velika veličina Noćne straže je možda motivisala Rembranta da traži jeftiniju, manje tešku i fleksibilniju alternativu za prizemni sloj.
Još jedno pitanje koje je morao da prevaziđe bilo je to što je veliko platno bilo namenjeno za vlažni spoljni zid velike sale Kloveniersdoelen (musketarskog strelišta) u Amsterdamu. Prijavljeno je da u vlažnim uslovima uobičajena metoda pripreme platna korišćenjem životinjskog lepka može propasti. Savremeni izvor o tehnikama slikanja koji je napisao Teodor de Majern predložio je impregnaciju uljem bogatim olovom kao alternativu. Ovo je možda inspirisalo Rembranta za njegovu neobičnu proceduru impregnacije kako bi poboljšao trajnost svog remek-dela.
Prisustvo ovog ‘sloja’ koji sadrži olovo otkriveno je prvom upotrebom korelirane rendgenske fluorescencije i ptihografske nanotomografije na istorijskom uzorku boje. Ovo je izvedeno na PETRA III izvoru sinhrotronskog zračenja u DESI. Rendgenska fluorescencija se koristi za ispitivanje distribucije relativno teških elemenata (kalcijuma i težih). Ptihografija, tehnika računarskog snimanja zasnovana na eksperimentalno dobijenim skupovima podataka, sposobna je da vizualizuje čak i najlakše elemente i organske frakcije.
Analiza mikrouzorka uzetog iz Noćne straže otkrila je da je na strani uzorka najbližoj nosaču platna u prizemnom sloju prisutan homogeni sloj dispergovanog olova. Pošto se olovne komponente nisu mogle očekivati u sloju zemlje od kvarcne gline, ovo je bilo prilično zbunjujuće zapažanje. Rezultati su zatim kombinovani sa mapom distribucije olova pune Noćne straže, dobijenom rendgenskim fluorescentnim skeniranjem slike u počasnoj galeriji Rijksmuseuma.
Ova mapa otkriva prisustvo olova u celoj slici i predlaže nanošenje velikim polukružnim potezima četkicom, podržavajući pretpostavku da je rezultat postupka impregnacije. Na karti distribucije olova vidljiv je čak i otisak originalne cediljke na koju je platno nategnuto prilikom nanošenja pripremnih slojeva. Ovo nas dovodi do još jednog koraka bliže razumevanju Rembrantovog stvaralačkog procesa u slikanju Noćne straže, kao i njegovog trenutnog stanja.
