Istraživači su otkrili skup izgubljenih 2.500 godina starih gradova u podnožju Anda u amazonskoj prašumi.
Ovo neverovatno otkriće, najstarije i najveće te vrste u regionu, uključuje ogroman sistem poljoprivrednog zemljišta i puteva, otkrivajući da je dolina Upano u Ekvadoru bila gusto naseljena od oko 500. godine pre nove ere do između 300. i 600. godine nove ere.
Predvođen arheologom Francuskog Nacionalnog centra za naučna istraživanja Stephenom Rostainom, multinacionalni tim analizirao je podatke iz više od dve decenije interdisciplinarnih istraživanja u regionu, nedavno proširenih mapiranjem detekcije svetlosti i dometa (LIDAR).
Pokrivajući površinu od 300 kvadratnih kilometara, LIDAR je mapirao platforme, trgove i ulice raspoređene u geometrijskom uzorku, isprepletene poljoprivrednom drenažom, terasama i neverovatno dugim, pravim putevima koji su povezivali brojne urbane sajtovi.
„Ovo istraživanje je otkrilo najveću urbanu mrežu podignutih i iskopanih objekata poznatu u Amazoniji, čiji počeci datiraju pre 2.500 godina“, piše tim u svom objavljenom radu.
„Lokacije Upano se prilično razlikuju od drugih monumentalnih lokacija Amazonije, koje su sve novije.
Koristeći ‘eho’ laserskih impulsa koji se sastoje od različitih talasnih dužina svetlosti, LIDAR može da meri rastojanje između aviona i zemaljskih objekata, praveći 3D mapu koja može otkriti skrivene karakteristike terena ispod guste vegetacije.
To je moćan alat koji je već razotkrio skrivena naselja Maja i opisao raspored drevnih sela duboko u amazonskom zelenilu.
Dokazi o ogromnom, pre-Hispanskom ljudskom uticaju u Amazonu nastavljaju da rastu, a trenutna pokrivenost LIDAR podataka sugeriše da više od 90 odsto ljudske istorije u Amazonu tek treba da bude otkriveno.
Pod krošnjama drveća u dolini Upano, Rostain i tim otkrili su stambene i ceremonijalne zgrade izgrađene na preko 6.000 zemljanih platformi, grupisanih u 15 naselja povezanih složenim sistemom puteva.
Platforme su uglavnom bile pravougaone, sa nekoliko kružnih izuzetaka, i imale su oko 20 metara sa 10 metara. Obično su bili građeni u klasterima od po tri ili šest oko trga, sa centralnom platformom u sredini.
Da bi se formirala mreža pravih puteva, zemlja je iskopana i nagomilana sa strane. Najduži put se proteže najmanje 25 kilometara, a moguće i dalje od granica istraživačkog područja.
Neka naselja su bila mala, sa samo nekoliko platformi po kvadratnom kilometru, ali druga, poput Sangaja, koji gleda na veći deo doline, spakovala su više od 100 platformi na svaki kvadratni kilometar, a pažljiviji pregled otkrio je impresivne detalje.
„Iskopavanja velikih razmera na platformama i trgovima u dva velika naselja (Sangai i Kilamope) otkrila su domaće podove, sa rupama za stubove, skrovištem, jamama, ognjištima, velikim teglama, kamenjem za mlevenje i spaljenim semenom“, pišu Rostain i njegove kolege.
Podaci LIDAR-a nisu se zaustavili na otkrivanju antičkih naselja; otkrilo je da su otvoreni prostori između naselja isušena polja za uzgoj useva kao što su kukuruz, pasulj, slatki krompir i manioka – drvenasti žbun sa skrobnim korenovim krtolama.
Organizacija gradova otkriva sofisticiranost i inženjerske sposobnosti ovih drevnih kultura, prema istraživačima, koji su zaključili da „vrtni urbanizam“ doline Upano pruža dodatni dokaz da Amazonija nije netaknuta šuma koja je nekada bila prikazana.
„Ovakvo otkriće je još jedan živopisan primer potcenjivanja dvostrukog nasleđa Amazonije: ekološkog, ali i kulturnog, a samim tim i autohtonog“, pišu autori.
„Verujemo da je ključno da temeljno revidiramo naše predrasude o amazonskom svetu.
Studija je objavljena u časopisu Nauka.
