Drugi svetski rat završen je pre nekoliko decenija, ali žive mine koje vrebaju na dnu okeana i dalje predstavljaju pretnju, potencijalno izbacujući neočekivane gejzire ili ispuštajući zagađivače u vodu. Stručnjaci sprovode kontrolisane eksplozije da bi očistili podvodnu municiju, ali se pojavila zabrinutost zbog uticaja ovih eksplozija na životnu sredinu.
Sada, rezultati objavljeni u Environmental Science & Technology pokazuju da kontaminacija proizvedena detonacijom zavisi od tipa eksplozije, pri čemu slabije eksplozije ostavljaju za sobom više potencijalno toksičnih ostataka.
Posle Drugog svetskog rata, prema procenama istraživanja, do 385.000 metričkih tona neeksplodirane municije — uključujući 40.000 tona hemijske municije — bačeno je u Baltičko more. Ovo odbačeno oružje ostaje opasno: ima potencijal da izbacuje oblake vode i sedimenta prema gore, šalje udarne talase kroz okean i buši rupe u trupovima brodova.
Pored toga, metalne školjke rudnika mogu korodirati u morskoj vodi, propuštajući potencijalno toksična eksplozivna jedinjenja, kao što je TNT, u životnu sredinu tokom vremena. Tehničari obično čiste istorijsku municiju kontrolisanim eksplozijama, ali među naučnicima postoji debata o tome da li su slabe ili jake eksplozije bolje.
Dok manje eksplozije minimiziraju udarne talase i fizička oštećenja, Edmund Maser i saradnici sumnjaju da ove slabije oslobađaju više toksičnih ostataka od jakih eksplozija. Da bi proverio da li je to tačno, tim je želeo da izmeri ostatke eksploziva u blizini podvodnih mina nakon kontrolisanih detonacija dva različita intenziteta.
Istraživači – koji rade u bliskoj saradnji sa Kraljevskom danskom mornaricom – prvi su identifikovali mine iz Drugog svetskog rata u blizini prometne rute za transport kod obale Danske, birajući mesta za dva netaknuta i dva korodirana uređaja. Ronioci iz mornarice sakupljali su okeansku vodu i sediment okeanskog dna oko rudnika, a istraživači su zatim koristili masenu spektrometriju za merenje nivoa TNT-a u uzorcima. Kao što su istraživači očekivali, hemijska kontaminacija je bila veća u blizini korodiranih rudnika nego kod netaknutih.
Zatim, koristeći detonaciju male ili velike snage, tim je uništio mine koje su procurile i procenio TNT oslobođen od eksplozija. Sediment je sadržavao do 100 miliona puta više TNT-a nakon slabije eksplozije i samo 250 puta više TNT-a nakon jače eksplozije. Slično, nivoi TNT-a u vodi nakon slabije eksplozije daleko su premašili one oko jače.
Istraživači kažu da zagađenje koje oslobađa eksplozija male snage dostiže ili premašuje nivoe za koje je ranije prijavljeno da je toksično za mikroalge, morske ježeve i ribe. Zbog potencijalnih pretnji obližnjem morskom životu, istraživači podstiču manje invazivne metode za sanaciju potopljenih relikvija iz Drugog svetskog rata – poput robotskih tehnika za otvaranje i uklanjanje eksplozivnog sadržaja napuštenih rudnika – kako bi se sprečile neželjene eksplozije i kontaminacija.
