Većina virusa gripa ulazi u ljudske ili životinjske ćelije kroz specifične puteve na površini ćelija. Istraživači sa Univerziteta u Cirihu su sada otkrili da određeni virusi ljudskog gripa i virusi ptičjeg gripa takođe mogu da koriste drugi ulazni put, proteinski kompleks imunog sistema, da inficiraju ćelije. Ova sposobnost pomaže virusima da zaraze različite vrste – i potencijalno da skaču između životinja i ljudi.
Većina virusa gripa tipa A koji kruže kod ptica i svinja obično ne predstavljaju zdravstveni rizik za ljude. Međutim, virusi mogu predstavljati pretnju ako dođe do epidemije poput one koja se trenutno nalazi u mlečnim govedima u SAD ili tokom sezonskih epidemija. U retkim slučajevima, virus može da pređe sa životinja na ljude – sa potencijalno razornim posledicama kao što je globalna pandemija.
Rad je objavljen u časopisu Nature Microbiology.
Većina virusa gripa ulazi u ćelije domaćina koristeći svoje proteine omotača, koji se uzdižu sa površine kao šiljci. Takozvani hemaglutinin se vezuje za sijaličnu kiselinu, hemijsku grupu na površini ljudskih ćelija i ćelija različitih životinjskih vrsta. Međunarodni istraživački tim na čelu sa profesorkom Silke Stertz sa Instituta za medicinsku virusologiju Univerziteta u Cirihu (UZH) sada je pokazao da virusi gripa imaju i drugi metod za inficiranje ćelija domaćina.
„Virusi humanog gripa A podtipa H2N2 i srodni virusi ptičjeg gripa H2N2 mogu ući u ćelije preko drugog receptora. Oni koriste alternativni put ulaska“, kaže Stertz.
Istraživači su otkrili da se hemaglutinin takođe vezuje za proteinske komplekse MHC klase II. Ovi kompleksi na površini određenih imunih i respiratornih ćelija su odgovorni za razlikovanje između sopstvenih ćelija tela i stranih ćelija.
„Otkrili smo da kompleksi MHC klase II kod ljudi, svinja, pataka, labudova i pilića dozvoljavaju virusima da uđu u ćelije, ali ne i onima kod slepih miševa“, kaže Stertz.
Ova dvostruka sposobnost inficiranja ćelija primećena je u laboratorijskim ćelijskim linijama i kulturama ljudskih disajnih puteva. Koliko dobro se virusni receptor uklapa u strukture površine ćelije igra ključnu ulogu u određivanju koje vrste i tkiva domaćina su inficirani i na kraju koliko će infekcija biti teška. Specifičnost receptora takođe utiče na to da li je virus u stanju da inficira različite životinjske vrste ili čak ljude (zoonoza).
„Naše otkriće pokazuje da virusi gripa mogu da se prilagode da koriste različite ulazne puteve. To bi moglo uticati na njihovu sposobnost da zaraze različite vrste i potencijalno skaču između životinja i ljudi“, naglašava virolog UZH-a.
Rizik da virusi ptičijeg, svinjskog i drugih životinjskih virusa gripa mogu izazvati pandemiju gripa kod ljudi može stoga biti veći nego što se ranije pretpostavljalo. Mogućnost korišćenja proteina MHC klase II za ulazak u ćelije mogla je biti jedan od razloga zašto su se virusi gripa H2N2 pojavili kao pandemijski virus u Aziji 1957. Ovo je još jedan dobar razlog da se pojača globalni nadzor gripa i kod životinja i kod ljudi.
