Pre gotovo 14 milijardi godina, nauka veruje da je svemir počeo Velikim praskom, kataklizmičkim događajem koji je uzrokovao njegovo dramatično širenje. Prvi ključni dokaz ove teorije datira iz 1929. godine, kada je Edvin Habl otkrio da se udaljene galaksije međusobno udaljavaju, što je ukazalo na postojanje širenja univerzuma.
Ovaj model je dodatno potvrđen 1960-ih otkrićem kosmičkog mikrotalasnog pozadinskog zračenja, prigušene radijacije iz prvih trenutaka svemira, koja otkriva uslove koji su vladali samo 380.000 godina nakon praska. Osim toga, eksperimenti na akceleratorima čestica pokazali su da su današnje fundamentalne sile — gravitacija, elektromagnetna, slaba i jaka nuklearna sila — nekada bile objedinjene, ali su se razdvojile kako se univerzum hladio.
U prvim trenucima Velikog praska, svemir je bio ispunjen kvark-gluonskom plazmom — vrelom „čorbom“ kvarkova i gluona koja se kasnije pretvorila u protone i neutrone, građevne blokove materije. Tokom procesa nukleosinteze, stvorena su prva atomska jezgra, osnova za kasnije formiranje galaksija i zvezda.
Teorija Velikog praska povezana je sa singularitetom, tačkom beskonačne zakrivljenosti prostor-vremena, gde zakoni fizike prestaju da važe. Pojava kosmičke inflacije, faze ekstremnog širenja ubrzo nakon praska, omogućila je prelazak iz haosa u ujednačen svemir, objašnjavajući kako je nastala struktura kosmosa i pripremila teren za formiranje galaksija. Kosmička inflacija se danas smatra ključnim mehanizmom iza Velikog praska i formacije univerzuma kakav poznajemo.
