Rastući prihodi u siromašnijim zemljama sveta slabe terorizam: mnogi donosioci političkih odluka su u to ubeđeni od napada 11. septembra 2001. Međutim, studija Bajrojtovog ekonomiste prof. dr Davida Štadelmana objavljena u Journal of Conflict Resolution stavlja ovo gledište u perspektivu.
Zajedno sa istraživačkim partnerima u Abu Dabiju/UAE i Pertu/Australija, on pokazuje da je povećanje prihoda u siromašnijim zemljama u početku praćeno povećanjem terorističkih aktivnosti. Tek kada prosečni prihodi dostignu nivo od oko 12.800 dolara, dalje povećanje prihoda ide ruku pod ruku sa stalnim slabljenjem terorizma.
Zaključak studije je da društva u siromašnijim zemljama širom sveta moraju da očekuju porast terorističkih aktivnosti, a ne smanjenje kada ekonomski uslovi počnu da se poboljšavaju kao rezultat ekonomskog rasta. Stoga bi značajan ekonomski rast trebalo da bude praćen u svojim ranim fazama intenzivnijim praćenjem potencijalnih terorističkih grupa i, ako je moguće, strategijama za borbu protiv terorizma.
„Nadamo se da će naše analize ohrabriti kreatore politike na regionalnom, nacionalnom i međunarodnom nivou da dalje istražuju odnos između ekonomskog napretka i terorizma. Dugo vremena je stav da bi rast prihoda i prateći rast životnog standarda, takoreći automatski smanjili rizik od terorističkih napada, uticalo na političke i društvene odluke. Ali situacija je složenija na političkim i društvenim odlukama,“ kaže dr David Charemann Economic Development, Dr David Prof. uth.
Autori studije su prvo razvili teorijski okvir zasnovan na trenutnom stanju istraživanja kako bi formalno predstavili i analizirali korelacije između nivoa terorističke aktivnosti i kretanja prihoda među stanovništvom. Nadovezujući se na ovo, oni su napravili bazu podataka koja je posebna po svojoj širini: sadrži empirijske podatke iz godina između 1970. i 2014. za 1.527 regiona u 75 zemalja koje su uglavnom reprezentativne za globalni odnos između prihoda i terorizma.
Ovi podaci se posebno odnose na učestalost i motive terorističkih napada, kao i na životni standard stanovništva u različitim regionima. Koristeći statističke metode, uključeni su i faktori koji su konstantni tokom vremena, kao što su specifični geografski, istorijski ili trajni kulturni uslovi koji mogu biti pozitivno ili negativno povezani sa terorističkom aktivnošću.
Uprkos svim razlikama, pojavljuje se jasan osnovni obrazac. Autori ga opisuju kao „obrnuti U-oblik“. Skoro svuda povećanje prihoda je u početku praćeno povećanjem učestalosti i intenziteta terorističkih aktivnosti sve dok se ne dostigne prelomna tačka. Od tada je dalji rast prihoda povezan sa kontinuiranim slabljenjem terorizma.
Prelomna tačka, pokazuju proračuni, dostiže se kada povećanje godišnjih prihoda dostigne u proseku 12.800 dolara po glavi stanovnika. „Činjenica da se obrnuti U-oblik pojavio kao osnovni obrazac u više od 1.500 regiona sveta pokazuje veoma jasno da postoji značajna korelacija između nivoa prihoda i terorizma na globalnom nivou“, objašnjava Štadelman.
Autori naglašavaju da se odnos između nivoa prihoda i terorizma može preciznije zaključiti ispitivanjem odabranih subnacionalnih regiona kao što su Il de Frans, Katalonija, Beludžistan ili Kalifornija — umesto čitavih zemalja poput Francuske, Španije, Pakistana i Sjedinjenih Država.
Ova metoda je tačnija iz dva razloga: teroristički napadi se često koncentrišu u jednom regionu, a ne ravnomerno širom zemlje. U Čileu, na primer, region O’Higins je bio pošteđen terora od 1970. do 2014. godine, dok podaci korišćeni za metropolitansku oblast Santjago pokazuju 1.612 napada. Pored toga, razlike u prihodima između regiona su često veće nego između zemalja.
Na primer, prosečan prihod u Moskvi je veći nego na Siciliji, iako je stanovništvo Italije u proseku oko tri puta bogatije nego u Rusiji. Takve diferencijacije se gube u studijama koje se ograničavaju samo na poređenja zemalja.
Studija takođe uključuje pitanje da li političke ili verske ideologije koje motivišu terorističke napade utiču na odnos prihoda i terorizma. Istraživači razlikuju levo orijentisane, desničarske, separatističke, islamističke i druge verske grupe.
Analize pokazuju da verski motivisani terorizam jenjava ranije od levog ili desnog terorizma kada prihodi kontinuirano rastu. Za takve politički motivisane oblike terorizma, tačka preokreta dolazi tek nešto kasnije, kada se dostignu viši nivoi prihoda. Generalno, međutim, obrnuti U-oblik se nalazi u svim varijantama terorizma — bez obzira na to kako su ideološki oblikovane.
