Statistike pokazuju da će u svetu jedna od četiri odrasle osobe starije od 25 godina doživeti moždani udar tokom svog života. Jedna od najozbiljnijih posledica ove bolesti je invaliditet. Zajednička studija Ritisa Maskeliunasa, istraživača sa Tehnološkog univerziteta u Kaunasu, Fakulteta za informatiku (KTU IF), i litvanskih istraživača fokusirana je na stvaranje sistema zasnovanog na veštačkoj inteligenciji (AI) koji ima za cilj da olakša proces rehabilitacije.
Nedavno je tim istraživača predstavio BiomacVR, inovaciju koja ima za cilj da pomogne žrtvama moždanog udara da što pre stanu na noge. Ubrzo nakon toga, razvijena je treća komponenta ove tehnologije: BiomacEMG.
Prema Maskeliunasu, novi sistem je deo rešenja projekta Biomac, za praćenje ruke. Ovaj sistem će biti koristan za one pacijente koji tokom rehabilitacionih vežbi treba da prate pokrete šake ili cele ruke.
Istraživač KTU-a veruje da je integracija tehnologije prepoznavanja pokreta u fizikalnu terapiju inovacija koja će omogućiti pacijentima da se fokusiraju na zadatak i da ga pravilno izvrše. Softver omogućava pacijentu da proučava i prilagođava vežbe, što obezbeđuje efikasan proces lečenja i rehabilitacije.
Prema istraživaču, novi sistem u suštini meri pokrete mišića. „Naša studija je procenila tehničku izvodljivost merenja i prepoznavanja pokreta ruku učesnika eksperimenta, a samim tim i praćenja rehabilitacionog ili drugog medicinskog procesa.
U ovoj fazi, radi provere tačnosti, izabrano je merenje ne samo pokreta cele ruke ili drugog većeg dela tela, već i preciznijih scenarija, odnosno istraživanja pokreta prstiju.
Oprema koja se može nositi, tačnije, narukvica koja meri stanje nerava, mišića i nervnih ćelija koje ih kontrolišu, postavlja se na podlakticu i koristi se za merenje različitih tipova mišićnih grupa u realnom vremenu. Prema Maskeliunasu, proces je jednostavan — stavljate narukvicu na ruku i pokušavate da napravite pokrete prikazane na slici. Sistem (ili lekar na mreži) vas obaveštava da li radite vežbe ispravno ili netačno.
„Naš tim je bio odgovoran za sistem, a kolege sa drugih litvanskih univerziteta razvile su biomehanički model (model mišića i njihovih pokreta) i sprovele testiranje“, kaže Maskeljunas.
„Naša nova metodologija sa elementima elektromiografije (EMG) je posebno važna za pravilan dizajn vežbi tokom rehabilitacionog programa. Sa ovom novom tehnologijom možete tačno da vidite koji mišić radi i kojim kapacitetom, kako reaguje na opterećenje i koliko se brzo oporavlja. Ove informacije omogućavaju specijalisti da radi sa pacijentom ne slepo, već znajući tačno koji mišići dobro funkcionišu, koji nisu preopterećeni“, kaže istraživači čak ni preopterećeni ili preopterećeni. Medicinski fakultet Univerziteta u Viljnusu (VU MF).
Prema njenom mišljenju, ovakva tehnologija nije samo velika pomoć rehabilitatoru, već je podjednako neophodna i za pacijenta, koji uz takvu tehnologiju može da nastavi vežbe kod kuće, da vidi napredak, da se oseća bezbedno i sigurno, bez sumnje da li to radi kako treba, da li šteti sebi itd.
„Ovaj sistem je važan za pacijente sa mišićno-skeletnim poremećajima ili oboljenjima koja zahtevaju vraćanje izgubljene funkcije kretanja i pokretljivosti, što je direktno uzrokovano smanjenom ili izgubljenom funkcijom mišića. To su pacijenti koji su pretrpeli infarkt mozga, razne traume, frakture, oštećenje mekog tkiva ili nerava, sistemske bolesti kao što su multipla skleroza ili Parkavičisonova multipla skleroza.“
Istraživač ističe da se ova inovativna tehnologija može koristiti i u vellness svrhe. Na primer, ljudi koji zbog nepravilnog, lošeg radnog položaja ili ponavljajućih pokreta na poslu koji opterećuju jedan segment tela, imaju mišićni disbalans u telu, a često imaju hronične bolove (leđa, ramena ili zglob) ili umor. Prema Adomavičiene, jednostavna tehnologija koja je laka za korišćenje i laka za korišćenje je pogodna za ljude bilo kog uzrasta, bilo da je dete ili odrasla osoba.
„Mislim da posle 20 godina pacijenti i profesionalci koji se bave rehabilitacijom neće moći ni da zamisle da su tokom funkcionalne procene, testiranja i izvođenja programa bili vođeni subjektivnim, ručnim instrumentima koje mi sada koristimo svakodnevno“, kaže Adomavičene.
Prema njenim rečima, kompjuterizovani i inteligentni sistemi zasnovani na strategijama veštačke inteligencije ne samo da će moći do detalja da identifikuju probleme sa kojima se pacijent suočava, već će nakon procene moći da analiziraju, sistematizuju i daju povratnu informaciju, odnosno da na sesijama uživo daju informacije i preporuke kako individualno prilagoditi program rehabilitacije kako bi se individualno prilagodio proces rehabilitacije prema povećanju procesa tolerancije fizičkoj situaciji i aktiviranju mehanizma tolerancije, fizičkog oporavka pacijenta.
Istraživač KTU-a Maskeliunas se slaže, navodeći: „Buduća istraživanja bi takođe trebalo da se osvrnu na razvoj individualizovanih planova lečenja i prilagođavanje algoritma kako bi se odgovorilo na širi spektar mogućih akcija, uzimajući u obzir individualne potrebe pacijenta.“
Iako je studija procenila tačnost sistema u merenju obrazaca pokreta ruku, dugoročni uticaj na funkcionalni oporavak kod pacijenata sa moždanim udarom treba dalje istražiti, uključujući integraciju ovog pristupa sa drugim terapijama kao što su radna i fizikalna terapija, prema Maskeliunasu.
