Divlje pčele koje žive u gradovima poput Toronta suočavaju se sa povećanim stresorima životne sredine u poređenju sa onima u ruralnim, pa čak i prigradskim područjima, kao što je više patogena i parazita, otkrili su istraživači sa Univerziteta Jork.
Takođe su otkrili promene u mikrobiomima divljih pčela koje žive u gustim urbanim sredinama i fragmentiranim staništima, što pčelama otežava pristup izvorima hrane, idealnim područjima za gnežđenje i parovima.
Ovi ekološki stresori će se verovatno povećati u budućnosti kako se gradovi šire i predeli budu preoblikovani, što predstavlja jednu od najvećih pretnji prirodnim ekosistemima divljih pčela i njihovoj biodiverzitetu. Očekuje se da će dve trećine svetske populacije živeti u gradovima do 2050. godine.
„Manje povezanih staništa u gustim urbanim područjima ne samo da dovodi do većeg inbridinga, dakle manje genetske raznolikosti, već takođe stvara veću raznolikost patogena ostavljajući gradske pčele izložene većem broju patogena“, kaže dopisni autor i vanredni profesor Sandra Rehan sa Prirodno-matematičkog fakulteta Univerzitet Jork.
Istraživači su koristili sekvencioniranje celog genoma 180 običnih pčela drvoreda – Ceratina calcarata – da bi sagledali njihovu populacionu genetiku, metagenom i mikrobiom, kao i uticaj stresora životne sredine širom područja Velikog Toronta. Ove male pčele stolarice su divlje i domaće pčele, a ne upravljane i neautohtone pčele, kao što je medonosna pčela.
Takođe su otkrili značajne ekološke varijacije u mikrobiomima pčela i nutritivnim resursima čak i u odsustvu genetske diferencijacije.
„Zaraze parazitima i patogenima kod pčela su glavni pokretač globalnog opadanja populacije pčela, a to je dodatno pogoršano urbanizacijom i gubitkom staništa i degradiranim staništem. Ipak, postoje stvari koje bi gradovi mogli da urade da pomognu divljim pčelama“, kaže vođa. autor Jork dr. učenica Katherine D. Chau.
„Pronašli smo najbolji način da povežemo pčelinja staništa i stvorimo uslove za veću genetsku raznolikost je kroz zelene površine, žbunje i šipražje. Napori očuvanja usmereni na zadržavanje i stvaranje ovih konektora za stanište mogli bi da doprinesu zdravlju divljih pčela.“
Iako su pčele najistaknutiji oprašivači, gradovi bi mogli da utiču na sve oprašivače insekata, koji oprašuju više od 87 procenata cvetnih biljaka i 75 procenata prehrambenih useva širom sveta. Gradovi, za razliku od ruralnih područja, takođe stvaraju efekat urbanog toplotnog ostrva — više temperature u gradu od onih u okolnim područjima — i to utiče na vreme cvetanja i dužinu vegetacije. To može dovesti do toga da cveće, na primer, cveta pre ili posle izlaska pčela i traženja hrane.
Veći broj infekcija patogenima i parazitima u urbanim sredinama se takođe može pripisati prelivanju bolesti. Budući da su pčele koncentrisane u određenim oblastima, zaražene pčele imaju veću verovatnoću da kontaminiraju cvetove koje posećuju, što onda širi infekciju na sledeću pčelu koja poseti taj cvet, čak i među vrstama pčela, kažu istraživači.
„Naše istraživanje je prvo poznato sekvenciranje čitavog genoma, genomska i metagenomska studija populacije divlje, usamljene pčele u urbanom kontekstu, koja se bavi složenim odnosom između pčela, metagenomskih interakcija i gustih urbanih pejzaža“, kaže Rehan. „Ovaj pristup pruža alat za procenu ne samo ukupnog zdravlja divljih pčela u urbanim sredinama, već se može primeniti i na širok spektar divljih životinja i pejzaža.
Sada kada je nekoliko poznatih patogena pčela i biljaka identifikovano u gustim urbanim područjima, istraživači kažu da to utire put za rano otkrivanje i praćenje pretnji divljim životinjama u gradovima.
„Buduće studije bi trebalo da istraže vezu između smanjene genetske raznolikosti i sposobnosti divljih pčela u gradovima“, kaže Čau.
Rad je objavljen u časopisu Global Change Biology.
