Zelene morske kornjače su već ugrožena vrsta, uglavnom zbog toga što ih ljudi love, beru njihova jaja, degradiraju njihova staništa ili ih zapliću u neku vrstu smeća.
Ali oni se takođe suočavaju sa drugom, podmuklijom pretnjom od ljudi: gubitkom mužjaka iz ove vrste.
Verovatno već znate da je ovo delimično uzrokovano porastom temperatura usled klimatskih promena – ali nova studija je sada otkrila još jedan problem izazvan čovekom koji pokreće ovaj trend.
Određeni zagađivači mogu podstaći feminizaciju morskih kornjača, objašnjava glavni autor Artur Baraza, toksikolog sa Australijskog instituta za reke na Univerzitetu Grifit.
„Naše istraživanje pokazuje da rizik od izumiranja zbog nedostatka muških zelenih morskih kornjača može biti uvećan zagađivačima koji takođe mogu uticati na odnos polova u razvoju zelenih morskih kornjača, povećavajući pristrasnost prema ženkama“, kaže Baraza.
Zelene morske kornjače (Chelonia midas) imaju širok geografski raspon, naseljavaju tropske, suptropske i umerene regione Atlantskog, Tihog i Indijskog okeana, kao i Sredozemno more.
Izlegao mužjaka je sada znatno veći od ženki u celini, iako stepen neravnoteže varira u različitim delovima njihovog raspona. U nekim toplijim mestima kao što je severni Veliki koralni greben, kažu istraživači, stotine ženki kornjača se sada rađaju za svakog mužjaka.
To je zato što morske kornjače koriste određivanje pola zavisno od temperature, što znači da je pol embriona određen temperaturom peska oko njegovog jajeta u gnezdu, pri čemu topliji pesak favorizuje ženke. Kako temperature rastu širom sveta, mladunčad mužjaka je sve retka.
Ali to nije jedini faktor koji je uključen u određivanje pola, pokazuju najnovije istraživanje.
U novoj studiji, Barraza i njegove kolege fokusirali su se na zelene morske kornjače na lokaciji za dugotrajno praćenje na ostrvu Heron, malom koralnom peščanom zalivu u južnom Velikom koraljnom grebenu.
Svake godine se tamo gnezdi od 200 do 1.800 ženki, izveštavaju istraživači, a mladice rođene na ostrvu imaju uravnoteženiji odnos polova od onih rođenih bliže ekvatoru, sa samo dve ili tri ženke po mužjaku.
Istraživači su proučavali 17 kandži jaja zelenih morskih kornjača na ostrvu, sakupili ih dva sata nakon što ih je majka položila, a zatim ih ponovo zakopali pored sondi koje bi beležile podatke o temperaturi po satu unutar gnezda i na površini plaže.
Kada su se mladunci pojavili, istraživači su snimili njihov pol i testirali ih na 18 teških metala kao što su kadmijum i hrom, plus organske zagađivače kao što su policiklični aromatični ugljovodonici (PAH), polihlorovani bifenili (PCB) i polibromovani difenil etri (PBDE).
„Svi ovi zagađivači su poznati ili se sumnja da funkcionišu kao ‘ksenoestrogeni’ ili molekuli koji se vezuju za receptore ženskih polnih hormona“, kaže stariji autor Džejson van de Merve, morski ekolog i ekotoksikolog sa Australijskog instituta za reke.
Ženke kornjača akumuliraju ove zagađivače na svojim mestima za ishranu, objašnjava van de Merve.
„Kako se jaja razvijaju u njoj, ona apsorbuju zagađivače koje je akumulirala i izdvajaju ih u jetru embriona, gde mogu da ostanu godinama nakon izleganja“, kaže on.
Na ostrvu Heron, studija je otkrila različite omjere polova među različitim kandžama, ali većina gnezda je dala pretežno ženke, izvještavaju istraživači.
A stepen pristrasnosti ženki u svakom gnezdu pokazao je povezanost sa nivoima ksenoestrogena u mladunčadi, otkrili su: viši nivoi zagađivača u jetri mladunčadi koreliraju sa većom pristrasnošću ženki u njihovom gnezdu.
Još istraživanja je potrebno da bi se razjasnilo da li ovi zagađivači doprinose razlikama u odnosu polova, ali udruženje već opravdava zabrinutost, kažu istraživači, s obzirom na postojeći nedostatak muških mladunaca plus niz drugih opasnosti sa kojima se suočavaju morske kornjače.
„Kako se odnos polova približava 100 procenata ženki, odraslim ženkama kornjačama postaje sve teže da pronađu partnera, što je posebno važno s obzirom na klimatske promene koje već čine da plaže za gnežđenje postaju toplije i pristrasnije“, kaže Baraza. .
Pored smanjenja emisije gasova staklene bašte, ovo istraživanje sugeriše da bi bolja kontrola nekih estrogenih zagađivača mogla ponuditi još jedan način za ublažavanje opadanja mladunčadi mužjaka.
„Utvrđivanje koja specifična jedinjenja mogu da promene odnos polova kod izleganja važno je za razvoj strategija za sprečavanje zagađivača da dalje feminizuju populacije morskih kornjača“, kaže van de Merve.
„Pošto većina teških metala dolazi iz ljudskih aktivnosti kao što su rudarstvo, oticanje i zagađenje opštim gradskim otpadom“, dodaje on, „najbolji put napred je da se koriste dugoročne strategije zasnovane na nauci da se smanji količina zagađivača koji ulazi u naše okeani“.
