Međunarodni tim istraživača nedavno je identifikovao novu komponentu perifernog nervnog sistema koja ima ključnu ulogu u povećanju energetskog metabolizma u organizmu. Ovo otkriće otvara nove mogućnosti u razvoju efikasnijih i pristupačnijih terapija za kontrolu gojaznosti i regulaciju telesne težine, nezavisno od unete količine hrane.
U istraživanju objavljenom u časopisu Nature, naučnici sa Univerziteta u Oksfordu, u saradnji sa Centrom za istraživanje gojaznosti i komorbiditeta (OCRC), detaljno su opisali mehanizam delovanja nove komponente perifernog nervnog sistema putem neuropeptida I (NPI) na energetski metabolizam i potrošnju kalorija.
NPI, neurotransmiter koji prenosi informacije između neurona u mozgu, dosad je bio predmet istraživanja pretežno u vezi sa centralnim nervnim sistemom. Međutim, njegova uloga u perifernim nervima van mozga i kičmene moždine, posebno u masnim ćelijama (adipocitima) kao mehanizmu zaštite od gojaznosti, do sada nije bila dovoljno istražena.
Ovo novo otkriće pruža perspektivu za razvoj terapija koje bi se fokusirale na periferni nervni sistem umesto na mozak, što bi moglo dovesti do efikasnijih i ekonomičnijih pristupa lečenju gojaznosti. Za razliku od trenutnih terapija koje deluju na mozak, novi pristup ne zahteva velike molekule ili prelaženje barijere koja štiti mozak, što bi značajno pojednostavilo proces razvoja novih lekova.
Važno je istaći da periferni nervni sistem obuhvata dve glavne grupe: somatski i autonomni. Dok somatski nervni sistem reguliše dobrovoljne pokrete i senzacije na koži, autonomni nervni sistem je odgovoran za automatske funkcije kao što su otkucaji srca i krvni pritisak.
Simpatična grana autonomnog nervnog sistema priprema telo za situacije borbe ili bekstva, dok parasimpatična grana normalizuje funkcije unutrašnjih organa nakon prolaska pretnje.
Otkriće da NPI deluje na simpatičke nerve raspoređene po telu, podstičući proizvodnju novih masnih ćelija koje učestvuju u termogenezi, predstavlja značajan korak u razumevanju metabolizma. Ove masne ćelije igraju važnu ulogu u sagorevanju energije i proizvodnji toplote, za razliku od belog masnog tkiva koje skladišti višak kalorija.
U laboratoriji Ane Domingos u Oksfordu, istraživači su identifikovali mehanizam oslobađanja NPI u perifernom nervnom sistemu, što pokreće diferencijaciju muralnih ćelija i formiranje smeđeg masnog tkiva, ključnog za regulaciju metabolizma.
Daljnja istraživanja u laboratoriji UNICAMP su potvrdila da miševi koji su genetski modifikovani da ne proizvode NPI u simpatičkom nervnom sistemu postaju gojazni, sa metaboličkim poremećajima i predispozicijom za dijabetes.
Otkriće da NPI ima različite efekte na telesnu težinu u centralnom i perifernom nervnom sistemu ukazuje na kompleksnost njegove uloge u metabolizmu. Ova nova saznanja mogu pružiti osnovu za razumevanje gojaznosti i metaboličkih bolesti kod ljudi.
U zaključku, ovo istraživanje predstavlja važan korak ka razvoju novih terapija za lečenje gojaznosti, fokusirajući se na regulatorne mehanizme perifernog nervnog sistema i potencijalne terapeutske pristupe koji bi mogli promeniti način lečenja ovog sveprisutnog zdravstvenog problema.
