Studija koju je vodio Medicinski fakultet Perelman Univerziteta u Pensilvaniji, Filadelfija, istraživala je naizgled kontradiktoran fenomen nedostatka sna koji dovodi do poboljšanja raspoloženja kod pacijenata sa depresivnim poremećajima.
U radu „Poboljšana amigdala – cingulatna povezanost povezuje se sa boljim raspoloženjem i kod zdravih i kod depresivnih osoba nakon deprivacije sna“, objavljenom u PNAS-u, istraživački tim je mapirao aktivnost regiona mozga putem magnetne rezonance u stanju mirovanja da vidi zašto neki ljudi dobiti zdrav podsticaj od inače negativne epidemije javnog zdravlja.
Studija otkriva da je jedna noć potpunog nedostatka sna poboljšala povezanost amigdale sa prednjim cingularnim korteksom, što je bilo u korelaciji sa boljim raspoloženjem kod nekih zdravih i depresivnih osoba.
U eksperimentima sa deprivacijom sna sprovedenim na zdravim osobama (n=38) i pacijentima sa velikim depresivnim poremećajem (n=30), zajedno sa 16 kontrola kojima je dozvoljeno neprekidno spavanje, istraživači su istraživali efekte totalne deprivacije sna (TSD) na raspoloženje i funkcionalne mreže povezivanja.
Eksperimenti su izvedeni u laboratoriji Kliničkog translacionog istraživačkog centra u bolnici Univerziteta u Pensilvaniji pet uzastopnih dana. Svi učesnici su prošli tri sesije rs-fMRI skeniranja. Ukupno je dobijeno 210 fMRI slika po učesniku.
Učesnici su prošli tri sesije fMRI skeniranja u stanju mirovanja tokom pet dana. Prvo skeniranje je usledilo nakon normalnog noćnog sna ujutru drugog dana kao osnovna linija. U TSD grupama, učesnici su imali drugu sesiju skeniranja ujutru trećeg dana nakon što nisu spavali.
Zatim su učesnicima bilo dozvoljeno dve noći mirnog sna i poslednju sesiju skeniranja imali su ujutru petog dana. Svi učesnici su završili skraćenu verziju profila stanja raspoloženja od 37 stavki svaka dva sata tokom dva do petog dana.
Kao što se i očekivalo, većina učesnika je pokazala pogoršanje raspoloženja odmah nakon što su propustili noćni san. Trinaest od 30 (43%) depresivnih učesnika iskusilo je poboljšanje raspoloženja, a preostalih 17 učesnika je iskusilo pogoršanje raspoloženja ili bez promene nakon jedne noći TSD-a.
Posle jedne noći mirnog sna, 20 učesnika velikog depresivnog poremećaja doživelo je poboljšanje raspoloženja, a preostali učesnici su doživeli pogoršanje raspoloženja ili bez promene.
Povezivanje amigdale sa prednjim cingularnim korteksom značajno se povećalo kod pacijenata sa poboljšanim raspoloženjem, ali manje kod onih sa nepoboljšanim raspoloženjem. Amigdala je srž odgovora borbe ili bekstva, obrađuje strašne ili preteće stimuluse i signalizira druge delove mozga za akciju odgovora.
Region prednjeg cingularnog korteksa (ACC) je uključen i u „emocionalni“ limbički sistem i u „kognitivni“ prefrontalni korteks. Između ostalog, igra značajnu ulogu u sposobnosti kontrole i upravljanja emocionalnim stanjima ili uticaja na regulaciju.
Nalazi sugerišu da mrežno povezivanje amigdala-ACC može odražavati neuralnu otpornost na poremećaj raspoloženja nakon gubitka sna i stoga može biti potencijalna meta za intervencije antidepresiva.
Prema istraživačima, jedno potencijalno objašnjenje za individualne razlike u uticaju TSD-a može biti u trajanju sna brzim pokretima očiju (REM).
Velika depresija je ranije bila povezana sa abnormalnostima u REM spavanju. Višak REM sna bi smanjio noradrenalin, što bi rezultiralo smanjenim vezivanjem za ɑ-2 receptor u medijalnim frontalnim režnjevima koji se sastoje od ACC i medijalnog prefrontalnog korteksa. Odsustvo REM spavanja sa TSD-om može nekim učesnicima dati pauzu da poboljšaju kontrolu amigdale odozgo nadole, što rezultira antidepresivnim efektom.
