Nova studija Instituta Karolinska, objavljena u Cell Reports, pokazuje da makrofagi povezani sa tumorom, koji su bela krvna zrnca koja se nalaze u tumorima dojke, mogu pomoći i ometati širenje ćelija raka na druge organe. Istraživači su otkrili da makrofagi koji proizvode supstancu zvanu VEGF-C smanjuju širenje raka dojke na pluća, ali povećavaju širenje na limfne čvorove. Ovo može imati implikacije na prognozu i lečenje raka dojke.
Rak dojke je jedan od najčešćih karcinoma u svetu, a većina slučajeva zavisi od hormona i može se lečiti hormonskom terapijom. Ali čak i nekoliko godina nakon dijagnoze, rak dojke može se proširiti na druge delove tela, kao što su pluća, mozak i koštana srž. Nije sasvim jasno šta uzrokuje ovaj dugoročni rizik, ali mogući faktor su bela krvna zrnca koja se nazivaju makrofagi povezani sa tumorom (TAM).
TAM-ovi su u izobilju u tumorima dojke, igrajući dvostruku ulogu u olakšavanju i sprečavanju širenja ćelija raka. Konkretno, perivaskularni TAM-ovi, podskup omotan oko sudova, regulišu funkciju krvnih sudova i usmeravaju ili blokiraju ulazak ćelija raka u vaskulaturu, utičući na njihovo potencijalno širenje na druge organe.
Vanredni profesor Charlotte Rolni na Odeljenju za onkologiju-patologiju i kolege su proučavali poseban tip TAM-a koji proizvodi supstancu pod nazivom VEGF-C. Poznato je da ova supstanca utiče na formiranje novih limfnih sudova u tumorima, što može olakšati transport ćelija raka u druge organe. Međutim, istraživači su otkrili da TAM koji eksprimiraju VEGF-C imaju dvostruki efekat: smanjuju širenje raka dojke na pluća, ali istovremeno povećavaju širenje na limfne čvorove.
Istraživači su takođe ispitali ovaj odnos u kliničkim podacima pacijenata sa rakom dojke. Otkrili su da je prisustvo VEGF-C-pozitivnih TAM-ova povezano sa nižom ozbiljnošću bolesti. Čini se, dakle, da ovi TAM-ovi nisu samo pomagači metastaza, već i strateški direktori, koji usmeravaju ćelije raka na manje štetne puteve.
Kako ovi TAM-ovi to rade? Istraživači predlažu dva moguća mehanizma. Prvo, TAM-ovi koji eksprimiraju VEGF-C normalizuju krvne sudove tumora, tako da postaju organizovaniji i manje propuštaju. Drugo, ovi makrofagi stimulišu limfangiogenezu, odnosno formiranje novih limfnih sudova, koji olakšavaju širenje ćelija raka u limfne čvorove.
Ukratko, paradoksalna uloga TAM-ova koji eksprimiraju VEGF-C pokazuje fino podešenu orkestraciju unutar tumorskog okruženja. Umesto da samo olakšavaju metastaze, ovi makrofagi se pojavljuju kao strateški direktori, koji utiču na odredište ćelija raka. Razumevanje ovog procesa nudi potencijalne uvide za terapijske intervencije, verovatno iskorišćavanjem paradoksa za sprečavanje metastaza ili njihovo preusmeravanje na manje štetne puteve.
