Arheološki terenski radovi u Maroku otkrili su najranije ranije nepoznato poljoprivredno društvo iz slabo shvaćenog perioda praistorije severozapadne Afrike.
Ova studija, objavljena danas u časopisu Antika, po prvi put otkriva važnost Magreba (severozapadna Afrika) u nastanku složenih društava na širem Mediteranu.
Sa mediteranskim okruženjem, granicom sa pustinjom Saharom i najkraćim pomorskim prelazom između Afrike i Evrope, Magreb je savršeno lociran kao središte velikog kulturnog razvoja i interkontinentalnih veza u prošlosti.
Iako je značaj regiona tokom paleolita, gvozdenog doba i islamskog perioda dobro poznat, postoji značajan jaz u poznavanju arheologije Magreba između c. 4000. i 1000. godine pre nove ere, period dinamičnih promena u većem delu Mediterana.
Da bi se pozabavili ovim, Ioussef Bokbot (INSAP), Ciprian Broodbank (Univerzitet Kembridž) i Giulio Lucarini (CNR-ISPC i ISMEO) sproveli su kolaborativni, multidisciplinarni arheološki rad na terenu u Oued Behtu, Maroko.
Profesor Broodbank kaže: „Više od trideset godina bio sam ubeđen da je mediteranskoj arheologiji nedostajalo nešto fundamentalno u kasnijoj praistorijskoj severnoj Africi. Sada, konačno, znamo da je to bilo tačno i možemo da počnemo da razmišljamo na nove načine koji priznaju dinamičan doprinos Afrikanaca nastanku i interakciji ranih mediteranskih društava“.
Kako autori navode: „Više od jednog veka, poslednja velika nepoznanica kasnije mediteranske praistorije bila je uloga koju su igrala društva na obali mediteranske južne Afrike zapadno od Egipta. Naša otkrića dokazuju da je ovaj jaz nastao ne zbog nedostatka velikih praistorijskih aktivnosti, ali zbog relativnog nedostatka istraživanja i objavljivanja, Oued Beht sada potvrđuje centralnu ulogu Magreba u nastanku i mediteranskih i širih afričkih društava.
Ovi rezultati otkrivaju da je lokalitet bio najveći poljoprivredni kompleks iz ovog perioda u Africi van regiona Nila. Svi dokazi upućuju na prisustvo velikog zemljoradničkog naselja — sličnog po veličini Troji iz ranog bronzanog doba.
Tim je pronašao neviđene pripitomljene biljne i životinjske ostatke, grnčariju i litike, a svi datiraju iz perioda završnog neolita. Iskopavanje je takođe otkrilo opsežne dokaze za duboke jame za skladištenje.
Važno je da su istovremena nalazišta sa sličnim jamama pronađena na drugoj strani Gibraltarskog moreuza u Iberiji, gde nalazi slonovače i nojevih jaja već dugo ukazuju na afričke veze. Ovo sugeriše da je Magreb bio ključan u širem razvoju zapadnog Mediterana tokom četvrtog milenijuma pre nove ere.
Oued Beht i severozapadni Magreb bili su jasno sastavni delovi šireg mediteranskog regiona. Kao takva, ova otkrića značajno menjaju naše razumevanje kasnije praistorije Mediterana i Afrike.
Kako navode autori antičkog članka, „Od ključnog je značaja da se Oued Beht razmotri u okviru šireg koevoluirajućeg i povezujućeg okvira koji obuhvata narode sa obe strane mediteransko-atlantskih kapija tokom kasnijeg četvrtog i trećeg milenijuma pre nove ere—i, za sve verovatnoća kretanja u oba smera, da se prepozna kao izrazito afrička zajednica koja je značajno doprinela oblikovanju tog društvenog sveta“.
