Nova analiza ostataka zuba pronađenih na lokalitetu Lezetksiki potvrđuje da su pripadali neandertalcima. Studija, koja je uključivala učešće UAB-a i objavljena u American Journal of Biological Anthropologi, potvrđuje kasno prisustvo neandertalaca na severu Iberijskog poluostrva.
Istraživanje je koordinirao istraživač Univerziteta u Bordou Diego Lopez-Onaindia i uključivalo je učešće Eulalije Subire, istraživača na Odeljenju za biologiju životinja, biologije biljaka i ekologije i člana Istraživačke grupe za biolokalnu antropologiju (GREAB) u UAB.
U studiju su takođe učestvovali Marina Lozano, istraživač sa Katalonskog instituta za paleoekologiju i društvenu evoluciju ljudi (IPHES-CERCA) i Univerziteta Rovira i Virgili (URV); Aida Gomez-Robles, istraživač sa Univerzitetskog koledža u Londonu, Prirodnjački muzej u Londonu; i Alvaro Arrizabalaga, sa Univerziteta Baskije.
Lokalitet Lezetkiki (Arasate, Gipuzkoa) nalazi se usred kraškog kompleksa sa nekoliko delimično demontiranih šupljina. Iako je otkriven 1927. godine, prošlo je skoro trideset godina pre nego što su počela sistematska iskopavanja. Lokalitet se smatra jednim od najvažnijih istorijskih podataka u pogledu praistorijskih informacija koje sadrži, posebno na severu Iberijskog poluostrva.
Praktično sve kulturne faze praistorije predstavljene su u njenom stratigrafskom nizu, sa nivoima koji odgovaraju donjem, srednjem i gornjem paleolitu, a lokalitet je dao ostatke koji odgovaraju različitim ljudskim grupama.
Ova sukcesija zanimanja je veoma važna za istraživače, posebno u proučavanju prelaznih perioda. Ovo je slučaj sa nivoom 3 lokaliteta, u kojem otkrivena kamena oruđa odgovaraju kulturnom periodu poznatom kao Musterijan, odnosno kulturnom periodu koji odgovara neandertalcima.
Ali u isto vreme, ovaj isti nivo je doneo oruđe koje je tipično za orinjakovsku kulturu, odnosno period koji odgovara Homo sapiensu. Ovaj prelazni period između Mousteriana i Aurignaciana je upravo jedan od najvažnijih aspekata lokaliteta, s obzirom da je to bio trenutak u kojem su neandertalce zamenili anatomski moderni ljudi.
Radiokarbonsko datiranje nivoa 3 omogućilo je arheolozima da odrede hronološki značaj dva podnivoa otkrivena tokom iskopavanja: jedan datira od pre 39.500 do 32.600 godina iz orinjačke kulture i drugi iz mousteriana koji datira najmanje pre 46.500 godina. Štaviše, kameni kompleti oporavljeni sa ovog nivoa u početku su se smatrali potpuno mousterijskim, ali su ih u kasnijim studijama klasifikovali kao orinjakovske.
Ovakav kontekst hronološke i tipološke preraspodele materijala pronađenog na ovom nivou učinio je neophodnim preispitivanje dentalnih ostataka, s obzirom na to da su nove informacije dovele u sumnju taksonomsku pripadnost neandertalaca.
Proučeni zubi, gornji kutnjak i donji premolar, iz iskopavanja J. M. Barandiarana i otkriveni 1966. godine, podvrgnuti su novoj paleoantropološkoj analizi, uz primenu novih tehnika i metoda, među kojima je i analiza zubnog tkiva sa mikrokompjuterizovanih tomografija i geometrijska morfometrija.
Dobijeni rezultati su upoređeni sa drugim poznatim primercima u fosilnom zapisu srednjeg pleistocena, kako neandertalcima, tako i savremenim ljudima iz gornjeg paleolita i savremenim ljudima iz neolita. Zaključak je jasan, svi dobijeni pokazatelji su u skladu sa neandertalskom klasifikacijom ostataka.
Ostaci zuba sa lokaliteta Lezetksiki stoga postaju jedini koji su do sada oporavljeni odraslim neandertalcima iz regiona zapadnih Pirineja.
Preraspodela ostataka, zajedno sa novim podacima iz radiometrijskog datiranja nivoa Lezetksiki, potvrđuju prisustvo neandertalaca mnogo kasnije nego što se ranije mislilo na severu Iberijskog poluostrva u ovom prelaznom periodu između srednjeg i gornjeg paleolita.
