Nova istraživanja, objavljena u časopisu Nature i sprovedena od strane istraživača iz više zemalja, dovode u pitanje tradicionalno shvatanje da je „dijamant večan“ kao simbol večnog odnosa i jedinstva. Umesto toga, studija sugeriše da dijamanti mogu biti povezani i s razlazom Zemljinih tektonskih ploča, što pruža uvid u njihov nastanak i potencijalna nalazišta.
Dijamanti, poznati po izuzetnoj tvrdoći, zahtevaju ekstreman pritisak i visoke temperature duboko u Zemlji kako bi se formirali. Ove uslove postižu samo na velikim dubinama. Studija istražuje kako dijamanti stižu s tih dubina do Zemljine površine.
Istraživanje otkriva da dijamanti dospevaju prema površini u rastopljenim stenama zvanim kimberliti, koji su povezani s eksplozivnim vulkanskim erupcijama. Veruje se da su ove erupcije povezane sa superkontinentalnim ciklusom – ponavljajućim obrascem formiranja i fragmentacije kopnenih masa tokom istorije Zemlje. Međutim, tačni mehanizmi ove veze su bili predmet rasprave.
Dve glavne teorije su se izdvojile. Jedna sugeriše da kimberlitske magme iskorišćavaju „rane“ nastale tokom istezanja Zemljine kore ili pucanja tektonskih ploča. Druga teorija uključuje mantalne plume – masivne izdizanja rastopljene stene s granice jezgra i mantla, duboko ispod Zemljine površine.
Statistička analiza studije, koja uključuje mašinsko učenje i veštačku inteligenciju, istražuje vezu između razlaza kontinenata i vulkanizma kimberlita. Rezultati pokazuju da se većina erupcija kimberlita dogodila 20 do 30 miliona godina nakon razlaza Zemljinih kontinenata. Ovo otkriće je dodatno potkrepljeno regionalnim istraživanjem fokusiranim na kontinente gde se nalazi većina kimberlita – Afrika, Južna Amerika i Severna Amerika. Erupcije su primećene kako se postepeno kreću od kontinentalnih ivica ka unutrašnjosti s kontinuiranom brzinom na ovim kontinentima.
Da bi objasnili ove obrasce, istraživači su koristili računarske modele za simulaciju ponašanja kontinenata tokom istezanja i konvektivnih pokreta u mantlu. Oni predlažu efekat domina u kojem razlaz kontinenata dovodi do formiranja kimberlitske magme. Tokom rasedanja, mali deo kore kontinenta tone u mantl, što rezultira konvekcijom pokrenutom ivicom i lančanim sličnim obrascima koji se kreću ispod obližnjih kontinenata. Ovi obrasci uklanjaju značajne količine stene sa osnove kontinentalne ploče, što na kraju dovodi do stvaranja kimberlitske magme bogate gasom koja nosi dijamante.
Istraživanje ne osporava povezanost kimberlita i mantalnih pluma. Umesto toga, ističe da se prostorni, vremenski i hemijski obrasci primećeni u većini oblasti bogatih kimberlitima ne mogu objasniti samo prisustvom pluma. Erupcije se čini da slede sistematski obrazac, počevši od kontinentalnih ivica i krećući se prema unutrašnjosti.
Ovo novo saznanje može biti od velike važnosti za lociranje prošlih vulkanskih erupcija povezanih s ovim procesom, što pomaže u otkrivanju nalazišta dijamanata i drugih retkih elemenata neophodnih za zelenu energetsku tranziciju.
Članak zaključuje naglašavanjem važnosti etičkih razmatranja u dijamantskoj industriji, s nastojanjima da se eliminiraju dijamanti koji finansiraju ratove (dijamanti sukoba) ili koji potiču iz rudnika s lošim uslovima za radnike.
Ukratko, ovo istraživanje pruža nove uvide u procese formiranja i erupcije dijamanata, izazivajući postojeće teorije i nudeći potencijalne implikacije za istraživanje dijamanata i odgovorno snabdevanje.
