Goveda mogu izgledati kao jedinstvene američke životinje, ogrezle u predanju kauboja, govedarskih pogona i prostranih rančeva. Ali stoka nije postojala na američkim kontinentima pre dolaska Španaca, koji su doveli stoku sa sobom iz Evrope preko Kanarskih ostrva.
U novoj studiji, istraživači su analizirali drevni DNK iz španskih naselja na Karibima i u Meksiku. Njihovi rezultati pokazuju da je stoka takođe uvezena iz Afrike u ranoj fazi kolonizacije, više od 100 godina pre nego što je njihov dolazak zvanično dokumentovan.
Zapisi koje vode portugalski i španski kolonisti pominju rase iz andaluzijskog regiona Španije, ali ne pominju transport stoke iz Afrike. Neki istoričari su protumačili ovaj propust da znači da se prvi talas kolonista u potpunosti oslanjao na malu stoku iz Evrope koja je prvobitno otpremljena na Karipska ostrva.
„Rane studije su zaključile da je nekoliko stotina životinja doneto početkom 16. veka, koje su potom uzgajane lokalno na Hispanioli. Odatle se zaključilo da se početna populacija proširila širom Amerike“, rekao je glavni autor Nikolas Delsol, postdoktorski saradnik u Prirodnjačkom muzeju Floride.
Tokom svoje druge ekspedicije 1493. godine, Kolumbo je doveo prvu stoku na Karibe, gde je korišćena kao farmske životinje i izvor hrane. Ove nove transplantacije su bile toliko dobre da je divlja stoka postala smetnja na ostrvu Hispanjola. Španci su distribuirali stoku širom Kariba, a do 1525. godine, strana stoka se uzgajala u delovima Centralne i Južne Amerike. Portugalci su u međuvremenu preselili srodne rase iz kontinentalne Evrope i Zelenortskih ostrva u savremeni Brazil.
Ali istraživači imaju razloga da sumnjaju da je verzija događaja sakupljena iz istorijskih zapisa nepotpuna. Godine 1518, car Karlo V doneo je edikt kojim je postalo legalno transportovanje porobljenih ljudi direktno iz njihovih domovina u Ameriku, što je praksa koja je počela manje od tri godine kasnije. U narednim decenijama, porobljeni Afrikanci će igrati vitalnu — i često neprepoznatu — ulogu u razvoju stočarstva.
„Najraniji rančeri u Meksiku bili su skoro svi afričkog porekla“, rekao je Delsol. „Znamo da su ljudi poput Fulanija u zapadnoj Africi formirali društva stočara u kojima su živeli u nečemu što bi se moglo opisati kao simbioza sa stokom. Obe ove linije dokaza su nas navele da pomislimo da postoji velika mogućnost da su Španci doveli stoku iz istog region kao narod koji su porobili“.
Čini se da prethodne genetske studije podržavaju ovu ideju. DNK modernih američkih goveda nosi potpis njihovog evropskog porekla, ali takođe otkriva istoriju hibridizacije sa rasama iz Afrike i Azije. Bez arheoloških podataka, međutim, nije moguće tačno odrediti kada su se ovi događaji odigrali.
Prvi zapisi o afričkom govedu u Americi datiraju iz 1800-ih, kada su grbavi zebu iz Senegala i n’dama goveda iz Gambije preseljeni u područja sa sličnim okruženjem preko Atlantika.
Počevši otprilike u isto vreme pa sve do 1900-ih, goveda pripitomljena u jugoistočnoj Aziji hiljadama godina takođe su uvezena iz Indije. Hibridizacija među ovim govedima dovela je do uobičajenih rasa koje su i danas prisutne, kao što su Senepol sa Devičanskih ostrva i američki braman uobičajen u tropima.
Da li ovi zapisi predstavljaju prvu instancu stoke uvezene iz drugih regiona osim Evrope, ili su samo nastavak dugogodišnje prakse koja je do tada bila nedokumentovana?
Jedini način da se sa sigurnošću sazna, rekao je Delsol, bio bi sekvenciranje drevne DNK krava i bikova sačuvanih tokom kolonijalne ere. Istraživači u samo jednoj drugoj studiji su pokušali da urade, koristeći kosti iz 16. veka sa Jamajke, ali njihovi rezultati su bili neubedljivi.
Delsol je sakupio 21 kost sa nekoliko arheoloških nalazišta. Sedam je iskopano u Puerto Realu, nekadašnjem gradu za stočarstvo u Hispanioli koji je osnovan 1503. godine i napušten decenijama kasnije zbog piraterije u regionu. Preostali primerci odgovaraju lokalitetima iz 17. i 18. veka u centralnom Meksiku, uključujući naselja i manastire u dugom luku od Meksiko Sitija do poluostrva Jukatan.
Nakon što je izvukao DNK iz koštanog materijala, uporedio je njihove genetske sekvence sa onima modernih rasa širom sveta. Kao što se i očekivalo, većina sekvenci je imala jaku vezu sa govedom iz Evrope, što je posebno važilo za primerke iz Puerto Reala. Šest kostiju iz Meksika takođe su imale sekvence uobičajene kod afričkih goveda, ali, što je najvažnije, takođe su pronađene kod rasa prisutnih u južnoj Evropi.
„Da bi stvari bile teške, u Španiji ima goveda slična onoj u Africi zbog viševekovne razmene preko Gibralterskog moreuza“, rekao je Delsol.
Ali zub pronađen u Meksiko Sitiju izdvajao se od ostalih. Zakopana u mitohondriji zuba bila je kratka sekvenca praktično nepoznata nigde osim Afrike. Krava od koje je potekla verovatno je živela u kasnim 1600-im, potiskujući uvođenje afričkog goveda za više od jednog veka.
Kada se posmatraju tokom vremena, kosti takođe otkrivaju obrazac sve veće genetske raznolikosti. Najstarije kosti iz Puerto Reala i Ćočimilka (naselja južno od Meksiko Sitija) potiču od evropskog porekla, dok se čini da one sa kasnijih lokacija u Meksiku potiču od životinja koje su češće na Iberijskom poluostrvu i Africi.
Uzeti zajedno, rezultati sugerišu da su španski doseljenici počeli da uvoze stoku direktno iz zapadne Afrike još početkom 1600-ih.
„Stočarstvo je duboko oblikovalo pejzaž i društvene sisteme širom američkih kontinenata“, rekao je Delsol. „Dugo smo znali za raznoliko genetsko poreklo američkog goveda, a sada imamo potpuniju hronologiju za njihovo uvođenje.
Istraživanje je objavljeno u časopisu Scientific Reports.
