Cirkulišuća tumorska DNK (ctDNK) se pojavljuje kao biomarker zasnovan na krvi za mnoge tipove solidnih tumora, uključujući melanom. Nova studija koja je procenila ctDNK u krvi pacijenata sa melanomom III i IV stadijuma BRAF divljeg tipa (BRAF VT) zaključuje da merenje ctDNK može dovesti do alternativnih opcija lečenja i boljih ishoda za ove pacijente, izveštavaju istraživači u časopisu Molekularne dijagnostike.
Za pacijente sa melanomom III i IV stadijuma BRAF VT, postoji hitna klinička potreba da se identifikuju prognostički biomarkeri i biomarkeri da bi se predvideo odgovor na lečenje. Otprilike 40% do 50% svih pacijenata sa kasnim stadijumom kožnog melanoma ima mutaciju BRAF p.V600; kod ovih pacijenata lečenje selektivnim BRAF i MEK inhibitorima (BRAFi/MEKi) značajno produžava i preživljavanje bez progresije bolesti i ukupno preživljavanje.
Terapija inhibitorom imunološke kontrolne tačke (ICI) pokazuje obećavajuće rezultate kada se kombinuje sa ciljanim terapijama kod pacijenata sa BRAF p.V600-pozitivnim tumorima. Duže ukupno preživljavanje se primećuje kada se kombinuju ICI terapije (anti-PD-1 i anti-CTLA-4). Međutim, pacijenti sa BRAF VT ili pacijenti koji imaju alternativnu BRAF varijantu nemaju koristi od ovih kombinatornih ICI terapija.
Vodeći istraživači dr Vanesa F. Bonaci i dr Loren G. Aud, Institut Frejzer, Univerzitet Kvinslend, objašnjavaju: „Trenutna klinička praksa znači da i BRAF VT i BRAF p.V600 pozitivni pacijenti dobijaju ICI terapija. Međutim, nemaju sve koristi. Hitno moramo da identifikujemo biomarkere koji predviđaju recidiv bolesti i odgovor na alternativne terapije nakon neuspeha ICI. Pacijenti bi mogli biti bolje prilagođeni specifičnim terapijama koje ciljaju na genomske promene u njihovim tumorima koristeći biomarkere koji identifikuju specifične Cilj ove studije je bio da se identifikuju ciljane varijante prisutne u krvi koje mogu dovesti do alternativnih opcija lečenja i boljih ishoda za BRAF VT pacijente.“
Abnormalnosti u ctDNK koje se izbacuju u krvotok od mrtvih ili umirućih tumorskih ćelija mogu se otkriti i meriti neinvazivnim testovima. Istraživači su procenili ctDNK iz uzoraka plazme 106 pacijenata. Oni su takođe uključili serijske kolekcije krvi za podgrupu od 16 pacijenata za obavljanje longitudinalne studije. Varijante su otkrivene kod 85% pacijenata, sve u ciljanim putevima.
Zanimljivo je da je kod melanoma koncentracija ctDNK imala prognostičku vrednost. Pacijenti sa melanomom IV stadijuma sa niskim koncentracijama ctDNK, manjim od 10 ng/mL, imali su značajno bolje preživljavanje specifično za bolest i preživljavanje bez progresije. Najgoru prognozu imali su pacijenti sa visokom koncentracijom ctDNK i bilo kojim detektabilnim ctDNK varijantama. Pored toga, ovi rezultati su pokazali da su longitudinalne promene u ctDNK u korelaciji sa odgovorom na lečenje i progresijom bolesti utvrđenom radiologijom.
Dr Bonaci napominje: „Naši rezultati su pokazali da promene u ctDNK tokom vremena koreliraju sa odgovorom na lečenje i napredovanjem bolesti kako je procenjeno radiologijom. Merenje ctDNK pacijenata tokom celog lečenja pomoglo bi da se prati njihov potencijalni odgovor i prilagodi režim lečenja u skladu sa tim.
„Dok pacijenti mogu da imaju PET/CT skeniranje svakih šest meseci, test krvi bi se mogao obavljati mesečno i dati tačan odgovor praćen hitnim radnjama. Ako, na primer, profil ctDNK pacijenta pokazuje PIK3CA mutaciju od početne vrednosti, možete je pratiti u različitim uzorcima krvi ovog pacijenta tokom vremena, i niz stazu, mogli biste da koristite inhibitor PIK3CA i nadamo se da ćete moći da sprečite potencijalno ponavljanje bolesti.“
Dr Aoude dodaje: „Sekvenciranje ctDNK pruža informacije o potencijalnim ciljevima leka. Štaviše, kvantifikacija bi mogla da pruži dodatne informacije u vezi sa preživljavanjem specifičnim za bolest i preživljavanjem bez napredovanja bolesti.
Ova studija potvrđuje da se ctDNK može koristiti kao neinvazivna tečna biopsija za identifikaciju rekurentne bolesti i otkrivanje ciljanih varijanti kod pacijenata sa melanomom u kasnoj fazi.
Istraživači zaključuju da je mogućnost upotrebe ctDNK kao kliničkog alata veoma atraktivna jer je to neinvazivan, ponovljiv test koji može ponuditi dodatne kliničke informacije u vezi sa odgovorom na lečenje i recidivom tumora. Ova studija pokazuje vrednost ctDNK kod pacijenata sa stadijumom IV melanoma kao alata za otkrivanje somatskih varijanti sa klinički ciljanim mutacijama, kao prognostičkog indikatora kod pacijenata sa stadijumom IV melanoma i kao alata za praćenje odgovora lečenja na ICI terapiju.
