Arheolozi su povezali podizanje i snižavanje nivoa mora u Atlantskom okeanu sa osekama i osekama drevnih civilizacija u južnom Brazilu.
Nalazi su uključili nekoliko redova prošlih arheoloških dokaza i sugerišu da čak i velike, otporne i kooperativne priobalne zajednice mogu lako izaći sa plime.
Kada su analizirali i datirali niz praistorijskih ‘planina’, poznatih kao sambaki na lokalnom jeziku, istraživači su primetili neke značajne promene u jugozapadnom Brazilu pre oko 2.500 godina.
U to vreme, veličina i učestalost sambaki lokacija su naglo počele da se smanjuju, što je verovatno ukazivalo na raspad milenijumima guste i stabilne populacije koje su jele školjke.
Druga istraživanja u ovoj oblasti takođe su identifikovala brzo smanjenje sambakija otprilike u to vreme, ali neki istraživači misle da su se ove promene uglavnom dogodile zbog porasta keramike i useva. Upotreba ove nove tehnologije značila je da se populacije ne moraju toliko oslanjati na ribu ili mekušce, što je dovelo do smanjenja gomila školjki.
Međutim, studija, koja je objavljena u decembru 2021. godine, otkrila je da je opadanje ljuskica počelo pre uvođenja grnčarije.
Pa zašto su onda prakse sambakija napuštene?
Odgovor bi mogao imati veze sa ekstremnom plimom koja se povlači. Ponovnom procenom ljudskih i životinjskih ostataka iz zaliva Babitonga – gde se nalazi najveća brazilska koncentracija sambakija – istraživači su izneli novu vremensku liniju.
Prema više od 400 radiokarbonskih datuma, širenje keramike u Babitongi je verovatno počelo pre oko 1.200 godina.
S druge strane, opadanje aktivnosti sambakija počelo je mnogo ranije, pre oko 2.500 godina, pre nego što je dovelo do „dramatičnog napuštanja“ pre oko 2.200 godina.
U ovo vreme, poznato kao kasni holocen, polen, sedimentni i geohemijski podaci iz zaliva pokazuju značajne promene u obalnim i morskim ekosistemima.
Hladni frontovi u južnom Brazilu postajali su sve češći, a kako je sve više vode počelo da se pretvara u led, nivo mora se takođe povlačio.
Do pre hiljadu godina, nivo mora u južnom Brazilu pao je 1,6 metara od svog vrha pre oko 7.000 godina.
Ovo je dovelo do znatno većeg broja sušnih područja i sistema mangrova, što je verovatno uticalo na dostupnost sublimskih mekušaca, ribolovnih područja i jestivih biljaka.
Praistorijska populacija koja se nekada toliko oslanjala na ovu hranu morala je iznenada da se takmiči za sve manje resursa.
„Ovaj događaj verovatno predstavlja prekretnicu u prirodi velikih ceremonijalnih mesta zasnovanoj na zajednici i udruživanju resursa, koja bi postala neodrživa u većini oblasti“, sugerišu autori rada.
„Kao rezultat toga, nekoliko grupa sa jezgrom bi se rastvorilo u manje, disperzovane i relativno nezavisne društvene jedinice organizovane u kratkotrajnim stambenim i logističkim naseljima koja su poznato arheološki manje vidljiva.
Raskid ovog društvenog tkiva dodatno je podržan sve većim brojem malih i plitkih arheoloških lokaliteta od pre oko 2.000 godina.
Ove novije lokacije takođe imaju veće šanse da sadrže udice za hvatanje ribe u dubljim vodama i keramiku kako bi se hrana duže zadržala.
Dovodeći sve ove dokaze zajedno, autori sugerišu da su postojali brojni kulturni pokretači koji su pogoršali društvene promene u južnom Brazilu pre hiljadama godina, ali da su prvobitni pokretač verovatno bile klimatske promene.
Smanjenje konzumiranja školjki zbog povlačenja plime moglo je da stvori savršeno okruženje za uvođenje grnčarije i udica za mamac.
Ovi nalazi daju društvima danas važnu lekciju: Čvrsti smo samo onoliko koliko je zemlja na koju se oslanjamo, a uskoro bi veliki deo tog tla mogao biti izgubljen.
Očekuje se da će antropogene klimatske promene podići nivo mora za oko 0,3 metra (12 inča) do kraja veka u poređenju sa početkom veka. Praktično, to znači da bi otprilike polovina peščanih plaža naše planete mogla da sklizne ispod talasa.
Kada se više od trećine sadašnje globalne populacije snažno oslanja na okeanske, obalne i morske resurse, posledice za mnoge zajednice mogu biti katastrofalne.
