Za većinu vrsta raka, primarni tumor nije uzrok smrti, već metastaza, širenje ćelija raka po celom telu. Metastatska progresija je složena kaskada koraka i može doći do značajnog kašnjenja između početnog širenja i naknadnog rasta, na kraju uništavajući vitalne organe, kao što su pluća, jetra ili mozak.
Istraživači iz Centra za rak kože na Univerzitetu Ruhr u Bohumu, Helmholc centra u Minhenu, nemačkog centra za rak u Hajdelbergu i ETH Ciriha proučavali su svojstva metastatskih ćelija raka dojke direktnom analizom metastatskih biopsija pacijenata.
Njihov novi rad, objavljen u Cell Reports, predstavlja nove mehaničke uvide u to kako se najagresivnije ćelije raka razmnožavaju i propagiraju bolest.
U početku su se fokusirali na aktivaciju ćelijskog programa koji je dugo bio uključen u metastaze, epitelno-mezenhimsku tranziciju (EMT). U eksperimentalnom okruženju, pokazalo se da aktivacija ovog programa menja identitet ćelija raka, kao što su dojke ili određene vrste raka kože, čime se ove ćelije raka epitela čine pokretljivijim kroz usvajanje svojstava mezenhimalnih ćelija, kao što su fibroblasti. .
Važno je da su istraživači otkrili da su i epitelne i mezenhimalne ćelije raka prisutne u metastatskim biopsijama. Međutim, samo epitelne ćelije su propagirale bolest i pokrenule nove metastaze u eksperimentalnim modelima.
„Još uvek postoje oprečni podaci o tačnoj ulozi EMT-a u metastazama“, rekla je dr Kristina Šel, jedan od starijih autora. „Mislimo da naše otkriće ima potencijal da ujedini mnoge od njih opisujući novi mehanizam u igri.“
Konkretno, istraživači su zatim upotrebili seriju molekularnih analiza kako bi otkrili globalni epigenetski program u ćelijama raka dojke koji je utvrdio da li su ove ćelije bile u stanju da zadrže svoj epitelni identitet nakon aktivacije EMT-a ili postanu potpuno reprogramirane u stanje mezenhimske ćelije.
Poslednji proces je bio povezan sa nedostatkom potencijala rasta. Na kraju, autori opisuju da je interakcija između dva proteina, faktora transkripcije ZEB1 i GRHL2, odredila koji put ćelije raka dojke kreću nakon aktivacije EMT. Na taj način, ovaj rad otkriva na molekularnom nivou kako ćelije raka koriste plastičnost, sposobnost da promene osnovna svojstva, da usvoje svojstva koja promovišu metastatski rast.
U budućnosti će biti veoma interesantno utvrditi u kojoj meri se ova zapažanja mogu preneti na druge epitelne karcinome, kao i da li se ovi uvidi mogu koristiti za terapeutski ciljanje najagresivnijih ćelija raka.
