Pre tačno godinu dana, tri naoružane grupe otpora u Mjanmaru pokrenule su iznenadnu zajedničku ofanzivu koja je prekinula strateški zastoj između vojske režima i otpora. Ova ofanziva, nazvana Operacija 1027, dovela je do brzog osvajanja velikih delova teritorije, što je inspirisalo druge grupe da se pridruže borbi protiv vojnog režima.
Pre ofanzive, vojska, poznata kao Tatmadav, imala je čvrstu kontrolu nad zemljom zahvaljujući superiornosti u trupama i vatrenoj moći, uz podršku Rusije i Kine. Međutim, tokom poslednje godine, vojska je izgubila desetine ispostava i strateških gradova, a čak su i njeni lideri priznali teškoće u povratku izgubljenih teritorija.
Tatmadav je preuzeo vlast od izabrane vlade Aung San Su Ći u februaru 2021. godine, što je dovelo do intenziviranja sukoba sa dugogodišnjim oružanim grupama etničkih manjina i formiranja novih prodemokratskih grupa otpora. Operacija 1027, koja je započela 27. oktobra, označila je trenutak kada su se tri najmoćnije etničke oružane grupe — Vojska Mjanmarske nacionalne demokratske alijanse, Arakanska armija i Nacionalna oslobodilačka armija Taanga — ujedinile i brzo osvojile gradske centre i vojne baze duž kineske granice u severoistočnoj državi Šan.
U narednim nedeljama, ofanziva se proširila i na zapadnu državu Rakhine, a otpor se intenzivirao širom zemlje. Godinu dana nakon početka ofanzive, snage otpora kontrolišu značajne teritorijalne delove, dok se vojska povlači prema centru, oko glavnog grada Najpiida i najvećeg grada Jangona.
Mnogi analitičari predviđaju da će vojska pokrenuti kontraofanzivu nakon kišne sezone, oslanjajući se na priliv od oko 30.000 novih vojnika i svoj vazdušni nadzor. Ipak, grupe otpora napreduju ka Mandalaju, drugom po veličini gradu u Mjanmaru.
„Vojska je u defanzivi širom zemlje. Svaki put kada uloži energiju u jedan deo, ostavlja se ranjivom u drugima“, rekao je Konor Mekdonald iz Specijalnog savetodavnog saveta za zastupničku grupu Mjanmara. Tokom borbi, vojska je počela da se oslanja na neselektivne vazdušne i artiljerijske napade, što je dovelo do drastičnog povećanja civilnih žrtava.
Prema izveštaju Kancelarije visokog komesara Ujedinjenih nacija za ljudska prava, broj civilnih žrtava u vazdušnim napadima povećan je za 95%, dok su smrtnost od artiljerije porasle za 170% od početka ofanzive 1027. Tatmadav je optužen da je gađao civile kao odmazdu za podršku milicijama otpora.
Oko 3 miliona ljudi je interno raseljeno usled sukoba, a procenjuje se da 18,6 miliona ljudi treba humanitarnu pomoć. Milicije su se sve više pomerale iz svojih etničkih područja, što dovodi do tenzija među grupama, ukoliko Tatmadav padne.
U svetlu tih tenzija, Aung Thu Niein iz Instituta za strategiju i politiku Mjanmara upozorava na opasnost od fragmentacije zemlje. „Malo je verovatno da će otpor moći da sruši huntu, ali ako ne izgradimo poverenje i zajedničke ciljeve, mogli bismo se suočiti sa scenarijom poput Sirije“, dodao je.
Kineska podrška ofanzivi 1027 sugeriše složenu političku sliku. Peking je pokušao da posreduje u prekidu vatre, ali su borbe nastavljene, uz zatvaranje granica i prekid struje u gradovima Mjanmara, što dodatno otežava situaciju.
