Pre mnogo milenijuma, na današnjem ostrvu Sulavesi, u Indoneziji, ljudi su mleli pigment i namazali svinje i ljude na zidovima pećine.
Koristeći najsavremenije tehnike, naučnici su sada utvrdili da ovi drevni prikazi mogu uključivati najstarije poznate figurativne i narativne primere umetnosti na svetu. Oni datiraju pre najmanje 51.200 godina – stariji od prethodnih rekordera hiljadama godina.
„Ova narativna kompozicija, koja prikazuje ljudske figure u interakciji sa svinjom, sada je najraniji poznati preživeli primer reprezentativne umetnosti i vizuelnog pripovedanja na svetu“, piše tim arheologa na čelu sa Adhi Agus Oktaviana i Makime Aubertom iz Univerzitet Griffith u Australiji.
„Naši nalazi pokazuju da figurativni prikazi antropomorfnih figura i životinja imaju dublje poreklo u istoriji stvaranja slika modernog čoveka (Homo sapiensa) nego što je to do sada priznato, kao i njihovo predstavljanje u komponovanim scenama.
Arheolozi su već neko vreme znali za Sulavesijevo bogatstvo drevne pećinske umetnosti. 2019. godine, tim koji je uključivao Obera otkrio je da je scena u pećini koja se zove Leang Bulu’ Sipong 4 u kojoj ljudske figure lutaju sa životinjama stara i do 43.900 godina. U to vreme, to je bila najstarija poznata pećinska umetnost do sada identifikovana koja je sadržala neku vrstu naracije.
Dve godine kasnije, još jedna pećinska slika u Sulavesiju – koju je otkrio tim koji je takođe uključivao Ober – ponela je rekord za najstariju sliku koja predstavlja pravi predmet, sa prikazom svinje koja je datovana pre najmanje 45.500 godina.
Novo istraživanje je koristilo novu metodu datiranja i otkrilo da ne samo da je umetnost Leang Bulu’ Sipong 4 starija nego što smo mislili, bliže oko 48.000 godina, već je i ranije nedatirana umetnost u drugoj obližnjoj pećini zvanoj Leang Karampuang čak stariji.
Nova tehnika se zove laserska ablacija snimanja serije uranijuma, a oslanja se na neobičnost taloženja krečnjaka u pećinama. Kako voda prodire kroz krečnjačku stenu pećine, ona sakuplja malu količinu uranijuma. Zatim, kada ta voda teče preko pećinske slike, taloži film kalcita koji se postepeno akumulira tokom milenijuma – ne dovoljno da sakrije sliku, ali dovoljno da ostavi tanak premaz.
Vremenom se uranijum raspada u torijum tačno poznatom brzinom. Pošto torijum nije rastvorljiv u vodi, svako merenje elementa u kalcitnoj prevlaci mora da predstavlja tragove uranijuma koji se raspao nakon što je površinska voda isparila ili otišla.
Koristeći lasersku ablaciju, istraživači su uklonili i izmerili uranijum i torijum u uzorcima. Znajući stopu radioaktivnog raspada, koristili su ove količine da izračunaju količinu vremena koja je protekla od kada je kalcit taložen preko slika.
Ova metoda datiranja omogućila je istraživačima da ponovo izračunaju starost scene Leang Bulu’ Sipong 4.
Zatim su ga primenili na sliku u Leang Karampuangu, koja u veoma slabom i donekle degradiranom crvenom pigmentu prikazuje tri ljudske figure koje komuniciraju sa svinjom. Ovo nam je dalo pećinsko slikarstvo koje je, koliko trenutno znamo, najstariji svetski prikaz figura, i ljudskih i životinjskih; i prikazuje neku vrstu priče, čak i ako su detalji sada izgubljeni u eonima.
Ali to nije samo jedna slika. Postoji mnogo veoma sličnih i veoma starih pećinskih slika na Sulavesiju, kao i na obližnjem ostrvu Borneo, što sugeriše da je region od velikog značaja za kulturnu istoriju Homo sapiensa.
„Na osnovu našeg rada na datiranju, sada se čini da se prikazi antropomorfnih figura (uključujući terijantrope) koji su u interakciji sa životinjama pojavljuju u kasnopleistocenskoj pećinskoj umetnosti Sulavesija na frekvenciji koja nije viđena drugde sve do desetina milenijuma kasnije u Evropi“, istraživači pisati .
„Ovo implicira da se bogata kultura pripovedanja razvila u ranom periodu duge istorije H. sapiensa u ovom regionu – posebno, upotreba scenske reprezentacije za pripovedanje vizuelnih priča o odnosima između ljudi i životinja.“
Ta slabo uočljiva svinja možda je najvažnija svinja u ljudskoj istoriji.
