Istraživački tim iz URV-ove grupe za ishranu i mentalno zdravlje proučavao je prevalenciju poremećaja autističnog spektra (ASD) i poremećaja hiperaktivnosti deficita pažnje (ADHD) kod školske dece u regionu Taragona. Istraživanjem, kojim je utvrđeno i u kojoj meri ovi poremećaji utiču na društvene odnose dece, prikupljeni su podaci o 7.000 đaka, od kojih je 700 detaljno proučavano.
Rad je objavljen u časopisu Autizam.
Rezultati su utvrdili da je 1,5% dece imalo ASD, dok je kod 5% dijagnostikovan ADHD. Ova studija, poznata kao EPINED, otkrila je da se rizik od zlostavljanja, izolacije ili socijalne isključenosti može utrostručiti kod one dece koja pate od jednog od ovih poremećaja.
U prvom delu studije, Nuria Voltas, Fina Canals, Paula Morales i Carmen Hernandez, istraživači sa Odeljenja za psihologiju, utvrdili su prevalenciju – broj slučajeva dijagnostikovanih u datom trenutku iu datom okruženju – poremećaja autističnog spektra. i poremećaj pažnje i hiperaktivnosti kod dece u oblasti Taragone. Da bi to uradili, pregledali su više od 7.000 dece u dve starosne grupe, odnosno učenike četvrte godine obrazovanja odojčadi i učenike pete godine osnovnog obrazovanja (PO) iz reprezentativnog uzorka cele pokrajine.
Pomoću testova na koje su odgovorili nastavnici i porodice, uspeli su da identifikuju te slučajeve sa znacima predstavljanja bilo kog od ova dva poremećaja. Sa skrininga je odabran uzorak od 700 dece, uključujući i kontrolnu grupu za procenu ispravnog funkcionisanja metodologije.
Nakon sprovođenja intervjua sa decom i njihovim porodicama i proučavanja svih slučajeva pojedinačno, istraživači su utvrdili da je od dece u uzorku 1,5% imalo ASD, a 5% ADHD. „Procenjivali smo i drugu decu sa poteškoćama, ali koja su pala van dijagnoze jer nisu imala sve simptome. Ako ih uključimo, možemo reći da je 3,5 odsto dece imalo neki od simptoma ASD-a“, rekli su istraživači.
Drugi cilj istraživanja bio je da se utvrdi da li se iu kojoj meri bebe kojima je dijagnostikovan bilo koji od ovih poremećaja osećaju socijalno ugroženim. Istraživači su otkrili da je 35% dece osnovnih škola sa ADHD-om prijavilo da su doživeli neki oblik maltretiranja, izolacije ili socijalne isključenosti. „Ova pojava je pogoršana kod dece sa kombinovanim ADHD-om, odnosno sa svim tipičnim simptomima: deficitom pažnje, hiperaktivnošću i impulsivnošću“, objasnio je Nurija Voltas.
Istraživači su takođe otkrili da se 58% školske dece sa ASD, koje karakterišu problemi u ponašanju i teškoće u društvenoj interakciji i komunikaciji, osećalo raseljeno i isključeno.
„Deca sa ASD-om žele da se povežu sa drugima, ali ne znaju kako; u slučaju ADHD-a, toliko su prigušena i intenzivna da poremećaj utiče na njihov odnos sa drugima“, objašnjava Fina Canals. Ove karakteristike znače da njihovo ponašanje vršnjaci mogu da percipiraju kao „čudno“ ili „iritantno“. Za školsku decu bez bilo koje vrste dijagnostikovanog poremećaja, indeks percipiranog uznemiravanja, izolacije ili socijalne isključenosti iznosi 18%.
Istraživanje je takođe otkrilo da je u slučajevima sa oba poremećaja, odnosno onima sa komorbidnim poremećajima, izraženiji osećaj socijalne izolacije. Ovi rezultati se ne odnose na decu sa ASD i ADHD u četvrtoj godini obrazovanja odojčadi jer nisu dovoljno zrela da odgovore na testove o njihovoj percepciji viktimizacije zlostavljanjem.
„Nasilje ima dugotrajne posledice i povećava osećaj straha prema društvenim odnosima; imati ASD ili ADHD i osećati se žrtvama povećavaju emocionalne probleme“, kaže Fina Canals. Kada ovi ljudi odrastu i uđu u adolescenciju i odraslo doba, oni predstavljaju „veoma visoku stopu poremećaja mentalnog zdravlja“ i „visok rizik od samoubistva“. Iz tog razloga, autori istraživanja pozivaju da programi za borbu protiv nasilja uključuju specifične mere za rizične grupe.
