Godine 2016, godinama pre nego što je COVID postao stvar, američki nacionalni instituti za zdravlje, najveći pojedinačni javni finansijeri medicinskih istraživanja na svetu, pokrenuli su studiju o dugo zanemarenom i zbunjujućem stanju: sindrom hroničnog umora (CFS), takođe poznat kao mialgični encefalomijelitis, ili ME/CFS.
Osam godina kasnije, rezultati te studije su konačno objavljeni. U jednom od najtemeljnijih istraživanja do sada, istraživači su duboko zaronili u malu grupu od 17 ljudi koji su razvili ME/CFS nakon infekcije i pronašli jasne biološke razlike u poređenju sa 21 zdravom kontrolom.
„Sve u svemu, ono što pokazujemo je da je ME/CFS nedvosmisleno biološki, sa pogođenim višestrukim sistemima organa“, rekao je neurolog Avindra Nath, vodeći istraživač studije i klinički direktor Nacionalnog instituta za neurološke poremećaje i moždani udar (NINDS) NIH-a. intervju sa JAMA-om.
Decenijama su mnogi lekari odbacivali ME/CFS kao psihosomatsko stanje koje je „sve u glavama pacijenata“. Sada nema sumnje: mnoštvo bioloških promena podupire ME/CFS.
„To je sistemska bolest“, nastavio je Nath, „i ljudi koji žive sa njom zaslužuju da se njihova iskustva shvate ozbiljno.
U sedmici opsežnih testova, učesnici studije su bili podvrgnuti skeniranju mozga, studijama spavanja, testovima snage mišića i kognitivnih performansi, biopsijama kože i mišića, testovima krvi i analizama mikrobioma creva i kičmene tečnosti. Učesnici su takođe stavljeni na kontrolisanu dijetu i provodili vreme u metaboličkim komorama, gde je u stabilnim uslovima merena njihova potrošnja energije i hranljivih materija.
Slično prethodnim studijama, ljudi sa ME/CFS imali su veći broj otkucaja srca u mirovanju, markere otegnutog i prestimulisanog imunološkog odgovora koji iscrpljuje T ćelije i manje raznovrsnih crevnih bakterija od kontrolne grupe.
Grupa ME/CFS nije pokazala znake zamora mišića i radila je normalno na kognitivnim testovima, uprkos tome što je prijavila veće kognitivne simptome.
Pa ipak, promene imunološkog i crevnog mikrobioma jasno su uticale na centralni nervni sistem na nekoliko načina. Ljudi sa ME/CFS imali su niže nivoe hemikalija zvanih kateholi, koji pomažu u regulisanju nervnog sistema, u njihovoj cerebrospinalnoj tečnosti i manje aktivnosti u regionu mozga koji se zove temporalno-parijetalni spoj (TPJ) tokom motoričkih zadataka.
TPJ pokreće motorni korteks, region mozga zadužen da govori telu da se kreće, tako da njegova disfunkcija može poremetiti način na koji mozak odlučuje da uloži napor, misle istraživači. Zauzvrat, ove promene mogu promeniti toleranciju pacijenata na napor i njihovu percepciju umora.
„Možda smo identifikovali fiziološku žarišnu tačku za umor u ovoj populaciji“, kaže Brian Valitt, vodeći autor i medicinski naučnik koji proučava ME / CFS u NINDS-u.
„Umesto fizičke iscrpljenosti ili nedostatka motivacije, umor može nastati zbog neslaganja između onoga što neko misli da može da postigne i onoga što njihova tela rade.
Pozdravljajući istraživački napor, grupe za zastupanje ME/CFS dovele su u pitanje upotrebu nekih procena umora u studiji i isključivanje drugih ključnih karakteristika stanja, odnosno malaksalosti nakon napora.
Neki bi se takođe mogli zapitati kako je početna grupa od 217 pacijenata koji su bili pregledani za studiju smanjena na samo 17 ljudi za koje je panel kliničara jednoglasno potvrdio da imaju postinfekcijski ME/CFS.
Prilikom odabira male grupe pacijenata, studija je imala za cilj da završi najrigorozniju procenu koja je praktično moguća da bi se dobila najbolja šansa za izvlačenje značajnih razlika koje bi istraživači zatim mogli da istraže u većim grupama. Inače, kao i kod dugotrajne COVID i Alchajmerove bolesti, može biti teško doći do dna šta uzrokuje ova stanja, što zauzvrat otežava pronalaženje tretmana koji funkcioniše.
Istraživači su želeli da regrutuju 40 pacijenata sa ME/CFS, ali je pandemija COVID-19 prekinula njihove napore. Takođe su odlučili da ne uključuju ljude koji su bili bolesni više od 5 godina ili su bili previše bolesni da bi putovali; i izbegavao je da traži od učesnika da završe višednevne fizičke testove jer su bili zabrinuti da naude pacijentima prekomernim radom.
