Kardiotokografija (CTG) se odnosi na elektronsko snimanje fetalnog otkucaja srca i kontrakcija materice. Otkucaji srca fetusa zabeleženi kroz stomak majke je najčešće korišćena metoda praćenja fetusa tokom porođaja.
Sada je istraživački tim sa Univerziteta u Helsinkiju i Univerzitetske bolnice u Helsinkiju (HUS) otkrio da je spoljno praćenje srčanog ritma fetusa bez istovremenog snimanja pulsa majke povezano i sa povećanim rizikom od neonatalne encefalopatije i acidemije u krvi fetalne pupčane arterije, tj. kritično niske koncentracije pH i viška baze. Acidemija povećava potrebu za reanimacijom novorođenčeta i dužinu intenzivne nege.
Studija, objavljena u američkom časopis za akušerstvo i ginekologiju, analizirala je skoro 214.000 spontanih porođaja u porodilištima HUS-a između 2005. i 2023. godine. Studija je uključivala najveći skup podataka CTG ikada objavljen.
Studija je pokazala da je novorođenče koje je praćeno tokom porođaja samo eksternim praćenjem fetalnog otkucaja srca imalo 1,6 puta rizik od neonatalne encefalopatije i 2,3 puta rizik od teške acidemije krvi pupčane vrpce u poređenju sa onima praćenim unutrašnjom elektrodom pričvršćenom na kožu glave fetusa (interno praćenje) ili istovremenim spoljnim praćenjem otkucaja fetusa i snimanjem pulsa majke.
„Posebno tokom druge faze porođaja, kada majke imaju tendenciju da pokažu povećan broj otkucaja srca tokom guranja, fetusi češće pokazuju usporavanje otkucaja srca. Shodno tome, otkucaji srca fetusa se mogu prilično lako pomešati sa pulsom majke, u kom slučaju abnormalno srce fetusa praćenje brzine, što ukazuje na fetalnu hipoksiju, može ostati neprimećeno od strane profesionalaca“, kaže istraživač Mikko Tarvonen, opisujući izazove spoljnog CTG praćenja.
U većini porođaja u studiji (38%) korišćeno je isključivo eksterno praćenje. Interni monitoring je bio drugi najčešći metod (33%), a zatim eksterno praćenje istovremeno sa snimanjem pulsa majke (29%).
Najveće svetske organizacije akušera i babica preporučuju u svojim smernicama za praćenje fetusa da se eksterno praćenje otkucaja fetusa koristi kao primarni metod registracije CTG. Međutim, nova studija ukazuje da, bez istovremenog snimanja pulsa majke, ova metoda predstavlja značajan faktor rizika koji predisponira fetus na hipoksiju uzrokovanu porođajem i njene dugoročne neurološke efekte.
„Na osnovu naših rezultata, ova tragedija se može efikasno sprečiti kombinovanjem snimanja pulsa majke sa praćenjem otkucaja srca fetusa. Ovaj metod omogućava profesionalcima da budu sigurni čiji puls prate“, kaže Tarvonen.
HUS je 2019. godine usvojio novi protokol koji naglašava neophodnost evidentiranja otkucaja srca majke uz otkucaje srca fetusa tokom porođaja.
„Praksa se dugo razlikovala u finskim porodilištima, ali dokazi o obuci i istraživanju rezultirali su promenom stavova, a time i povećanom upotrebom praćenja pulsa kod majke u poslednjih nekoliko godina“, primećuje Tarvonen.
Ova studija je pokazala da je, na osnovu incidencije neonatalne encefalopatije, eksterno praćenje otkucaja fetusa u kombinaciji sa beleženjem otkucaja srca majke podjednako bezbedno kao i unutrašnje praćenje fetusa. Međutim, interni monitoring je bio najtačniji način procene dobrobiti fetusa. Njegova upotreba je bila povezana sa najnižom incidencom neonatalnih ishoda povezanih sa hipoksijom.
Incidenca i neonatalne encefalopatije i teške acidemije krvi pupčane arterije značajno se smanjila u HUS regionu tokom 18-godišnjeg perioda praćenja studije.
„Ovaj trend je izuzetan čak i po međunarodnim standardima“, ističe Tarvonen.
