Jedna od najtoplijih debata u arheologiji je kako i kada su ljudi prvi put stigli u Severnu Ameriku. Arheolozi tradicionalno tvrde da su ljudi hodali kroz hodnik bez leda koji se nakratko otvorio između ledenih pokrivača, procenjuje se da je pre 13.000 godina.
Ali sve veći broj arheoloških i genetskih nalaza — uključujući otiske ljudskih stopala u Novom Meksiku koji su stari oko 23.000 godina — sugeriše da su ljudi stigli na kontinent mnogo ranije. Ovi rani Amerikanci su verovatno putovali duž pacifičke obale od Beringije, kopnenog mosta između Azije i Severne Amerike koji se pojavio tokom poslednjeg glacijalnog maksimuma kada su ledeni pokrivači vezali velike količine vode uzrokujući pad nivoa mora.
Sada, u istraživanju koje će biti predstavljeno u petak, 15. decembra na godišnjem sastanku Američke geofizičke unije (AGU23) u San Francisu, paleoklimatske rekonstrukcije pacifičkog severozapada nagoveštavaju da je morski led možda bio jedan od načina da se ljudi kreću južnije.
Ideja da su rani Amerikanci možda putovali duž pacifičke obale nije nova. Ljudi su verovatno bili južno od masivnih ledenih pokrivača koji su nekada pokrivali veći deo kontinenta pre najmanje 16.000 godina.
S obzirom na to da koridor bez leda neće biti otvoren hiljadama godina pre ovih ranih dolazaka, naučnici su umesto toga predložili da su se ljudi možda kretali duž „autoputa algi“. Ova teorija tvrdi da su rani Amerikanci polako putovali u Severnu Ameriku u čamcima, prateći obilna dobra pronađena u obalnim vodama.
Arheolozi su pronašli dokaze o obalnim naseljima u zapadnoj Kanadi koja datiraju još od pre 14.000 godina. Ali 2020. istraživači su primetili da je slatka voda iz topljenja glečera u to vreme možda stvorila jaku struju koja bi ljudima otežala putovanje duž obale.
Da bi stekli potpuniju sliku o okeanskim uslovima tokom ovih ključnih perioda ljudske migracije, Summer Pretorius iz Geološkog zavoda SAD i njene kolege pogledali su klimatske proksije u okeanskom sedimentu sa obale. Većina podataka potiče od sićušnog, fosilizovanog planktona. Obilje i hemija ovih organizama pomažu u rekonstrukciji temperature okeana, saliniteta i pokrivača morskog leda.
Pretoriousova prezentacija je deo sesije o istoriji klime i geologiji Beringije i severnog Pacifika tokom pleistocena, trenutnog ledenog doba, na AGU23. Konferencija koja je trajala nedelju dana dovela je 24.000 stručnjaka iz čitavog spektra nauka o Zemlji i svemiru u San Francisko ove godine i povezala 3.000 onlajn učesnika.
Pretoriousov tim je koristio klimatske modele i otkrio da su okeanske struje bile više nego dvostruko veće od današnje tokom visine poslednjeg glacijalnog maksimuma pre oko 20.000 godina zbog glacijalnih vetrova i nižeg nivoa mora. Iako nije nemoguće veslati, ovi uslovi bi otežali putovanje čamcem, rekao je Pretorijus.
Međutim, zapisi su takođe pokazali da je veći deo područja bio dom zimskog morskog leda sve do pre oko 15.000 godina. Kao ljudi koji su se prilagodili hladnoći, „umesto da veslaju protiv ove užasne glacijalne struje, možda su koristili morski led kao platformu“, rekao je Pretorijus.
Arktički ljudi danas putuju duž morskog leda na psećim zapregama i motorima za sneg. Rani Amerikanci su možda koristili i „autoput morskog leda“ da bi se kretali i lovili morske sisare, polako se probijajući u Severnu Ameriku u tom procesu, rekao je Pretorijus. Klimatski podaci sugerišu da su uslovi duž obalne rute možda bili pogodni za migraciju između pre 24.500 i 22.000 godina i pre 16.400-14.800 godina, što je verovatno potpomognuto prisustvom zimskog morskog leda.
Dok će dokazivanje da su ljudi koristili morski led za putovanje biti nezgodno, s obzirom da je većina arheoloških nalazišta pod vodom, teorija pruža novi okvir za razumevanje kako su ljudi možda stigli u Severnu Ameriku bez kopnenog mosta ili lakog putovanja okeanom.
A autoput sa morskim ledom se međusobno ne isključuje sa drugim ljudskim migracijama dalje niz liniju, kaže Pretorius. Modeli tima pokazuju da se struja Aljaske smirila pre 14.000 godina, što je ljudima olakšalo putovanje čamcima duž obale.
„Ništa nije sa stola“, rekla je. „Uvek ćemo biti iznenađeni drevnom ljudskom domišljatošću.
