Predsednik Crne Gore Jakov Milatović pozvao je verske lidere, političke partije, nacionalna veća, nevladin sektor i medije da svojim delovanjem i rečju poštuju slobodu svakog pojedinca da se, bez pritiska, izjasni o svojoj nacionalnoj, verskoj i svakoj drugoj pripadnosti.
On je apelovao na nadležne organe da preduzmu sve neophodne aktivnosti kako bi se osigurali zakonski preduslovi za održavanje popisa stanovništva i njegovi rezultati učinili nespornim.
Milatović je to saopštio, odgovarajući na pitanja „Vijesti“ da li je primereno da verski lideri, političke partije, nacionalna veća, NVO i mediji vode kampanje za popis i govore ljudima kako treba da se izjasne i da li ih time potcenjuju, te kako komentariše to što patrijarh Porfirije poziva vernike SPC, od kojih se mnogi do sada nisu izjašnjavali kao Srbi, niti mnogi od njih ne govore srpski, da se tako izjasne na popisu, uključujući i njega, kao predsednika Crne Gore, koji je vernik i koji je pretprošle sedmice javno saopštio da je Crnogorac.
„Čvrsto verujem da smo, kao društvo, postigli dovoljan stepen demokratske zrelosti da omogućimo svim građankama i građanima u Crnoj Gori da slobodno iskazuju svoja nacionalna, verska ili bilo koja druga uvjerenja“, rekao je Milatović.
On je kazao da nije sklon da potcenjuje lični integritet građana u Crnoj Gori i da različita istupanja po tim pitanjima doživljava kao instrument kojim je moguće upravljati njihovim nacionalnim, verskim ili drugim osjećanjima.
„I pored činjenice da, kao građanin Crne Gore, shodno Ustavu, nisam obavezan da se izjašnjavam o svojoj nacionalnoj pripadnosti i drugim uverenjima ja sam, u više navrata, te informacije javno saopštavao. Ponoviću i sada da se u pogledu nacionalne pripadnosti izjašnjavam kao Crnogorac, ali me to, samo po sebi, ne čini manje ili više vrednim u odnosu na one koji se drugačije izjašnjavaju“, istakao je Milatović.
On je rekao i da Crnu Goru, kao što to i Ustav proklamuje, doživljava kao građansku državu, u kojoj žive slobodni ljudi nezavisno da li se osećaju i izjašnjavaju kao Crnogorci, Srbi, Bošnjaci, Muslimani, Albanci, Hrvati, Romi, itd.
„Jedini osećaji koji moraju biti zajednički za sve jesu pripadnost i ljubav prema Crnoj Gori, sve ostalo je stvar slobode pojedinaca i bogatstvo različitosti koje moramo negovati. Smatram da bilo čiji lični osećaj ne sme da bude smetnja njegovom uspehu u životu, ili da zbog toga bude uskraćen za prava i jednakost koja mu Zakonom pripadaju, kao što je to ranije po navodima mnogih naših građana često bio slučaj“, kazao je Milatović.
Patrijarh Srpske pravoslavne crkve Porfirije poručio je građanima u Podgorici da u svakoj prilici sa dostojanstvom ispoljavaju i svedoče ono što jesu – srpski identitet, srpski jezik i da su vernici Srpske pravoslavne crkve. Izjava patrijaha dolazi u susret popisu stanovništva koji će u Crnoj Gori biti održan početkom novembra, a na kojem će se građani izjašnjavati koje su nacionalnosti, kojoj veri pripadaju i kojim jezikom govore.
Demokratska partija socijalista tražila je odlaganje popisa i najavila mogući bojkot. Nacionalni saveti-vijeća manje brojnih naroda i nacionalnih zajednica u Crnoj Gori uputili su apel Vladi i nadležnim institucijama i pozvali da predstojeći popis stanovništva u Crnoj Gori odgode na određeno vreme.
Popis u Crnoj Gori biće održan od 1. do 15. novembra, iako su preporuke međunarodnih organizacija da popis ne treba sprovoditi u izbornim godinama. U Crnoj Gori u martu i aprilu održana su dva kruga predsedničkih izbora, kao i vanredni parlamentarni u junu.
U nacionalnom, verskom i jezičkom prebrojavanju građana je suština tenzija koje izaziva popis stanovništva.
„Vreme je da svima pokažemo da je nas Srba više nego drugih“, poručio je funkcioner nedavno rasformiranog prosrpskog Demokratskog fronta Milan Lekić, pozivajući građane da se na predstojećem popisu izjasne kao Srbi, vernici Srpske pravoslavne crkve, koji govore srpskim jezikom.
Prema poslednjem popisu iz 2011. godine u Crnoj Gori živi 45 odsto Crnogoraca, 29 odsto Srba, devet odsto Bošnjaka, pet odsto Albanaca, tri odsto muslimana, i po jedan odsto Hrvata i Roma. Kampanja je uveliko u toku, a bilborde duž puteva na crnogorskom primorju kao deo kampanje „Ponosni na svoje srpsko“ postavio je portal IN4S. To je izazvalo reakciju hrvatske vlade koja je uputila protestnu notu crnogorskom ministarstvu spoljnih poslova.
Hrvatska traži da se uklone bilbordi kojima se promoviše, kako su naveli, srpski identitet „hrvatskih velikana i poznatih ličnosti iz hrvatske istorije“, između ostalih Baltazara Bogišića i Ruđera Boškovića. Pojedini analitičari smatraju da je najavljeni popis „par ekselans“ politički projekat koji će biti iskorišćen i za destabilizaciju Crne Gore.
