Kineski kapital i građevinske firme rešavaju hronični problem nedostatka kvalitetne infrastrukture u Jugoistočnoj Aziji i finansijskim injekcijama koje se mere desetinama milijardi dolara podižu je iz siromaštva, piše RTS.
Prošlog meseca u Kambodži, jednoj od najsiromašnijih zemalja sveta, održane su Igre Jugoistočne Azije, jedna vrsta regionalne olimpijade na kojoj je učestvovalo 11 zemalja tog mnogoljudnog područja.
Nacionalni stadion, na kojem su održene ceremonije otvaranja i zatvaranja, te atletska takmičenja podignut je kineskim novcem, kao i prvi autoput u istoriji te države, koji je pušten u saobraćaj prošle godine i spaja prestonicu Pnom Pen sa obalskim gradom Sihanukvil.
Novi prestonički stadion, završen u 2021, prima 60.000 gledalaca i u sklopu kompleksa pored teretana, sadrži i olimpijski bazen. On je koštao 150 miliona dolara i, po izveštavanju azijskih medija, u potpunosti je poklon Pekinga – njega su projektovale i izgradile kineske kompanije, a platila kineska država.
U budističkoj kraljevini od 16 miliona stanovnika, ove nedelje počela je i izgradnja novog autoputa vrednog oko 1,4 milijarde dolara od prestonice Pnom Pena do vijetnamske granice na kojem rade kineske kompanije, a koji bi trebalo da ubrza protok ljudi i robe, naročito brojnih stranih turista koji posećuju vijtenamski velegrad Ho Ši Min i odatle se upućuju u obilazak Kambodže.
Kineske kompanije i novac koji donose ne samo što ekonomski podižu pojedinačne države tako što im grade aerodrome, luke, brzu železnicu i autoputeve, već i povezuju čitav region Jugoistočne Azije u jednu saobraćajnu i ekonomsku celinu.
U njemu žive stotine miliona ljudi, ali vlada hronična nestašica kvalitetne infrastrukture i kapitala. Eksperti Azijske razvojne banke (ADB), tako su pre nekoliko godina procenili da će u tom regionu tražnja za infrastrukturnim objektima u periodu od 2016. do 2030. iznositi preko tri biliona (tri hiljade milijardi) dolara.
Najpre, u sklopu megainicijative „Pojas i put“, kineska preduzeća rade na premrežavanju Indokineskog poluostrva brzom železnicom, odnosno, na realizaciji projekta poznatog kao „Pan-azijska železnica“. Ona će se sastojati iz tri kraka, koji svi počinju u prestonici kineske provincije Junan Kunmingu, te delimično koristi i već postojeću infrastrukturu.
Zapadni krak vodi iz Kunminga preko Mjanmara, te njegovu prestonicu Jangon spaja sa glavnim gradom Tajlanda Bangkokom. Centralni krak vodi iz Kunminga preko Laosa i njegove prestonice Vijentijana do Bangkoka , presecajući Tajland u smeru saver-jug. Istočni, najduži krak pruge ide od Kunminga, preko Vijetnama celom njegovom dužinom, da bi potom iz Ho Ši Mina skrenuo na sever u Kambodžu, prošao kroz Pnom Pen i ušao u Tajland, zavrvšivši u Bangkoku.
Od tajlandske prestonice se potom na jug, kroz celo Malajsko poluostrvo, preko Kuala Lumpura proteže poslednja deonica, koja se završava u petoipomilionskom Singapuru.
Ukupna dužina Pan-azijske železnice trebalo bi da bude preko 6.600 kilometara, a izgradnja relacija koje nedostaju i unapređivanje već postojeće mreže će, procenjuje se, koštati oko 15 milijardi dolara.
Najveći primalac kineskih investicija u regionu je Malezija, gde su ugovorena ulaganja u iznosu od 27 milijardi dolara u saobraćajnice, naftovode, turističke i industrijske objekte.
Kineska preduzeća u toj zemlji, recimo, grade železničku prugu dugu 700 kilometara i vrednu 12 milijardi dolara, koja se proteže sa severa, od granice sa Tajlandom duž obale Južnokineskog mora i potom skreće u unutrašnjost Malajskog poluostrva te, presecajući ga na pola, izlazi na Moreuz Malaka.
U toj pretežno muslimanskoj državi sa 32 miliona stanovnika, Kina je pre deset godina uspostavila i ogromni industrijski park Kuantan, koji je privukao investicije od oko 25 milijardi dolara.
U Indoneziji, na glavnom ostrvu Java, kineske kompanije grade brzu prugu na relaciji DŽakarta-Bandung u dužini od 142 kilometra, koja bi trebalo da bude puštena u saobraćaj tokom ove godine. Izgradnja te moderne saobraćajnice čiji vozovi će se kretati brzinama većim od 250 km na čas, smatra se, koštaće oko osam milijardi američkih dolara i skratiti dužinu putovanja sa sadašnjih tri i po sata na samo 36 minuta.
I u toj zemlji, četvrtoj na svetu po broju stanovnika, Kina je učestvovala u izgradnji više industrijskih parkova, od kojih je najveći Morovali. On sada zapošljava čak oko 80.000 radnika, od čega oko 10.000 kineskih, i vredan je 1,2 milijarde dolara. Kina je poslednjih godina puno ulagala i u rudnike i preradu sirovina, kobalta i nikla u Indoneziji, koji su joj neophodni za normalno funkcionisanje privrede – Morovali na ostrvu Sulavesi je srce indonežanske industrije nikla.
Vlasti u DŽakarti puno očekuju od Kine i kada je u pitanju izgradnja nove prestonice Nusuntare u džungli ostrva Borneo, koja bi trebalo da košta oko 34 milijarde dolara.
U siromašnom Mjanmaru, Kina je uložila ogromne svote novca u projekt „Kinesko-mjanmarski ekonomski koridor“, koji je obuhvatio izgradnju čitave pomorske luke Ćaupju i specijalne ekonomske zone oko nje, hidro i gasnih centrala, naftovoda i saobraćajnica, među kojima i već pomenute železnice.
Samo jedan segmet pruge koja treba da poveže Kinu i luku u izgradnji na obali Bengalskog zaliva, relacija od pograničnog mesta Muse do istorijskog grada Mandaleja u Mjanmaru u dužini od 431 kilometra, će, predviđeno je, koštati oko devet milijardi dolara.
Dokovi, zgrade, gasni i naftni terminali u luci koje grade kineske kompanije vredni su oko 7,3 milijardi, a industrijska zona koja se na nju nastavlja 2,7 milijardi dolara.
Podzemni naftovod i gasovod od Ćaupjua do južne Kine, koji će koštati dodatnih milijardu i po, imaće kapacitet od 440.000 barela dnevno, odnosno, 12 milijardi kubnih metara gasa godišnje, i biće dugi 770 kilometara.
U sklopu projekta ekonomskog koridora se planira i izgradnja čitavog novog grada za oko 1,2 miliona stanovnika na jugu Mjanmara, koji bi trebalo da košta oko jednu i po milijardu dolara.
U Laosu, zemlji sa oko sedam miliona stanovnika, pored železnice, Kina je puno uložila u izgradnju više hidrocentrala u bazenu reke Mekong, s obzirom da vlada u Vijentijanu, zbog male naseljenosti zemlje i velikih količina padavina, priliku za zaradu vidi u izvozu električne energije mnogoljudnim susedima Vijetnamu (97 miliona stanovnika) i Tajlandu (oko 70 miliona).
Zemlje regiona gladne su infrastrukture i novca, ne samo za razvoj privrede, već i za funkcionisanje državnog aparata.
S druge strane, interesantno je primetiti da je Asocijacija zemalja Jugoistočne Azije (ASEAN), kao blok, u 2020. godini svrgla Evropsku uniju s trona najvećeg kineskog spoljnotrgovinskog partnera, i da sada oko 15 procenata ukupne spoljne razmene Kine otpada na članice te političko-ekonomske grupacije.
Što se tiče investicija u okviru inicijative „Pojas i put“, Kina je od početka sprovođenja tog programa u 2014. u zemlje Jugoistočne Azije godišnje ulagala između 13 i 37 milijardi američkih dolara. U 2020, prvoj godini svetske pandemije novog korona virusa, najmnogoljudnija zemlja sveta uložila je 46 i po milijardi dolara u projekte u inostranstvu u sklopu tog programa, od čega je 36 posto otišlo na zemlje ASEAN-a.
Ekonomisti u Jugoistočnoj Aziji se slažu u oceni da je taj region u naredne dve godine epidemije još više dobio na važnosti za Kinu zbog prekida saobraćajnih veza sa Zapadom i sve većeg političkog trvenja sa SAD.
Kineske kompanije poslednjih godina, da bi izbegle novouvedene američke carine i smanjile troškove za radnu snagu prebacuju svoja postrojenja iz svoje zemlje u Tajland i Vijetnam.
Zemlje Jugoistočne Azije za Peking imaju strateški ekonomski i bezbednosni značaj, i zbog neposredne blizine, odnosno, činjenice da se mnoge od njih graniče sa Kinom i zbog toga što se protežu na potezu od Tihog do Indijskog okeana, duž pomorske rute kojom u Kinu pristižu energenti sa Bliskog istoka i sirovine iz Afrike, odnosno, putuje kineska roba za Crni i Stari kontinent.
Mediji u Jugoistočnoj Aziji, kada su u pitanju kineske investicije u saobraćajnu i industrijsku infrastrukturu, poslednjih godna prenose ocene lokalnih političara koji kažu da Peking ne samo što pruža puno novca, već i sprovodi ono što je obećao, i to bez političkih uslovljavanja i ideoloških natezanja.
Privlačnost kineskih investicija leži i u tome što su vlasti u Pekingu spremne da materijalno odgovore na zahteve i želje zemalja ASEAN-a, odnosno, ne insistiraju da njihov novac bude uložen isključivo u projekte koji odgovaraju potrebama kineske ekonomije.
Neke od zemalja ASEAN-a, kao što su Kambodža, Laos i Bruneji, međutim, imaju i veliki spoljni dug prema Kini, koji pojedini stručnjaci procenjuju na preko deset posto BDP-a.
