Novo istraživanje je otkrilo da polen sačuvan u stenama starim 250 miliona godina sadrži jedinjenja koja funkcionišu kao krema za sunčanje, a proizvode ih biljke da bi ih zaštitile od štetnog ultraljubičastog (UV-B) zračenja. Nalazi sugerišu da je puls UV-B igrao važnu ulogu u konačnom permskom masovnom izumiranju.
Naučnici sa Univerziteta u Notingemu, Kina, Nemačka i Velika Britanija, predvođeni profesorom Liuom Fengom sa Instituta za geologiju i paleontologiju u Nandžingu, razvili su novu metodu za otkrivanje biljnih jedinjenja nalik kremi za sunčanje u zrnima fosilnog polena. Istraživanje je objavljeno danas u časopisu Science Advances.
Događaj masovnog izumiranja na kraju Perma (pre 250 miliona godina) je najteži od pet velikih događaja masovnog izumiranja sa gubitkom oko 80% morskih i kopnenih vrsta. Ovaj katastrofalni gubitak biodiverziteta bio je odgovor na hitnu paleoklimatsku situaciju izazvanu pojavom vulkanske erupcije kontinentalnih razmera koja pokriva veći deo današnjeg Sibira.
Vulkanska aktivnost dovela je do oslobađanja ogromnih količina ugljenika koji je bio zaključan u unutrašnjosti Zemlje u atmosferu, stvarajući veliko zagrevanje staklenika. Ovaj događaj globalnog zagrevanja pratio je kolaps Zemljinog ozonskog omotača. Potpora ovoj teoriji dolazi iz obilne pojave malformisanih spora i polenovih zrnaca koji svedoče o prilivu mutagenog UV zračenja.
Profesor Beri Lomaks sa Univerziteta u Notingemu objašnjava „Biljke zahtevaju sunčevu svetlost za fotosintezu, ali moraju da zaštite sebe, a posebno svoj polen od štetnih efekata UV-B zračenja. Da bi to učinile, biljke opterećuju spoljašnje zidove polenovih zrna jedinjenjima koja funkcionišu poput kreme za sunčanje za zaštitu ranjivih ćelija kako bi se osigurala uspešna reprodukcija.“
Profesor Liu Feng dodaje: „Razvili smo metod za otkrivanje ovih fenolnih jedinjenja u fosilnim polenskim zrncima pronađenim sa Tibeta, i otkrili mnogo veće koncentracije u onim zrnima koja su nastala tokom masovnog izumiranja i vrhunske faze vulkanske aktivnosti.
Povišeni UV-B nivoi mogu imati još dalekosežnije i dugotrajnije uticaje na ceo Zemljin sistem. Nedavne studije modelovanja su pokazale da povišen UV-B stres smanjuje biljnu biomasu i skladištenje ugljenika na kopnu, što bi pogoršalo globalno zagrevanje. Povećana koncentracija fenolnih jedinjenja takođe čini biljno tkivo manje lako svarljivim, što neprijateljsko okruženje čini još izazovnijim za biljojede.
Sumirajući nalaze grupa, dr Ves Frejzer sa Univerziteta Oksford Bruks je prokomentarisao: „Vulkanizam tako kataklizmičkih razmera utiče na sve aspekte Zemljinog sistema, od direktnih hemijskih promena u atmosferi, preko promena u stopi sekvestracije ugljenika, do smanjenja zapremine hranljivi izvori hrane dostupni za životinje.“
